عنوان پایان‌نامه
مطالعه تطبیقی نظریه تشابه قرآن از منظر ملاصدرا و علامه طباطبایی همراه با نقد و ترجیح
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی - علوم قرآن و حدیث
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002760;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 80424;کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002760;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 80424
- تاریخ دفاع
- ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶
- دانشجو
- داود صائمی
- استاد راهنما
- سیداسحق حسینی کوهساری
- چکیده
- تامل در شیوه برخورد علامه طباطبایی و ملاصدرا با متشابهات قرآن، این امر را روشن می سازد، که از نظر ایشان، آیات قرآن دارای ظاهر و باطن هستند و هنگام مواجهه با آیات متشابه باید به ظواهر آیات اصالت داده و از ظواهر آیات عدول نکرد. ایشان قائل اند، که باید، معنای متشابهات مطابق عقل و روایات صحیح معصومین(ع) باشد. از نظر هر دو دانشمند فهم متشابهات به افراد و ظرفیت و شایستگی ایشان بستگی دارد، به عبارت دیگر، فهم متشابهات امری نسبی است. به عقیده ایشان، راسخان در علم(معصومان(ع))، تمام معنای متشابهات را می دانند و در واقع، برای ایشان، متشابهی وجود ندارد. البته ملاصدرا بر اساس نظریه توحیدی خود، معتقد است، مراتب هستی از عالی تا پست ترین مراتب، همه بر یکدیگر ترتب وجودی دارند. بر این اساس وی معتقد است بدون آن که نیازی به تأویل آیات متشابه و یا قول به تجسیم در باب ذات باری تعالی باشیم، می توان، ظواهر الفاظ آیات را حفظ نموده و همه آیات متشابه را بر ظاهر معنای آنها حمل کرد و لفظ متشابه را توسعه معنایی داد. علامه طباطبایی، قائل به ارجاع متشابه به محکمات است و بر اساس محکمات، متشابهات را معنا می کند و قائل به وجود تاویل برای تمام آیات قرآن اعم از محکمات و متشابهات است، که متشابهات نیز، پس از ارجاع به محکمات از تشابه خارج شده و محکم می گردند. وجوه اشتراک نظرات علامه و ملاصدرا در مواجهه با متشابهات، به طور کلی، ضرورت وجود متشابهات در قرآن، ذاتی بودن پدیده متشابهات در برابر نظریه عرضی بودن، انحصار متشابهات به آموزه های اعتقادی، تشکیکی بودن مفهوم تشابه، انحصار فهم کامل و تاویل کامل متشابهات به اهل بیت (ع)، پذیرش روش راسخان در علم در مواجهه با متشابهات، تشکیکی یا نسبی بودن فهم متشابهات، ضرورت تاویل بر مبنای راهی میان تشبیه و تعطیل، فهم متشابهات با تکیه بر اصول عقلایی و آموزه های معصومین(ع)، تاویل متشابهات بر مبنای اصل گوهر معنایی می باشد. نیز وجوه افتراق نظرات علامه و ملاصدرا در مواجهه با متشابهات به طور کلی چنین است که علامه بیشتر رهیافت تشابه در قرآن را به خاطر تنگنای زبانی می داند، اما صدرا بیشتر آن را ناشی از تنگنای وجود انسان می شناسد. علامه بیشتر به شکستن قواعد زبان و راهیابی به حقیقت معنایی الفاظ برای تاویل متشابهات بهره می گیرد، ولی ملاصدرا بیشتر به شکستن جان بیمار و روشن ساختن سراپرده دل برای فهم متشابهات تاکید دارد. ملاصدرا به عکس علامه طباطبایی یا بگوییم بیش از او، در نظریه تشکیکی بودن تشابه و فهم آن، از اصالت وجود بهره می گیرد. وجوه دیگر افتراقات، نحوه مواجهه با آیات متشابه و تصریح بر تاویل پذیری کل آیات قرآن توسط ایشان می باشد. یکی از وجوه ترجیح در نظریه تشابه از منظر علامه و ملاصدرا ، اینکه ملاصدرا در مواجهه با آیات متشابه، نسبت به علامه دارای ملاک و ساز و کار دقیق تری است و وی در این مورد یک گام از علامه جلوتر رفته، که به نظر روش ایشان، آن ابهام روش علامه را در ارجاع متشابهات به محکمات آیات ندارد.
- Abstract
- did not. He Qayl And, which should, according to the allegorical meaning of true wisdom and traditions of Imams (AS). In terms of both scientific understanding of the verses to people and their capacity and competence depends, in other words, understanding the verses is a relative thing. To their opinions, firmly rooted in knowledge (Imams), all know the meaning of the verses and in fact, for them, similar there. Of course, Mulla Sadra, based on their monotheistic theory, it is believed, are far from excellent to Pst Tryn far, all exist on each sequence. and similar terms means that develops. hard My Grdnd. The similarities Comments sign and Mulla Sadra facing Similarly, in general, the necessity of verses in the Quran, inherent in the phenomenon of verses in theory, cross the monopoly allegorical teachings of faith, doubt the concept of similarity, the monopoly of understanding and interpreting the full allegorical the Ahl al-Bayt (aS), the acceptance of the firm in knowledge in the face Similarly, skepticism or relativism understand Similarly, the need for interpretation by way of analogy and shut-ins similar to rely on rational principles and Mvz•h Hay Imams (aS) allegorical interpretation of the principle is the essence of meaning. More sign language to break the rules and qualifying for the truth allegorical interpretation of the meaning of words to lie, but Mulla more to break the patient's heart to understand verses emphasize and clarify the tent. Mulla Sadra, Allameh Tabatabai to see or talk over him, casting doubt on the theory of similarity and understanding, the existence of that-be. Other aspects of discrimination, how to deal with allegorical verses of the Quran and said the interpretation by them respectively. he, the ambiguity in the sign of allegorical references to fasten no signs. Key words: Mulla Sadra, Allameh Tabatabai, sturdy, similar, interpretation, appearance, interior
