عنوان پایان‌نامه
سنت در نظریه تفسیری قرآن به قرآن علامه طباطبائی ( مبانی، ادله و نتایج )
- رشته تحصیلی
- تاریخ و تمدن ملل اسلامی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 592د;کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 592د
- تاریخ دفاع
- ۲۵ تیر ۱۳۹۶
- دانشجو
- زهرا مقیمی
- استاد راهنما
- مجید معارف, شادی نفیسی
- چکیده
- المیزان فی تفسیر القرآن علامه طباطبایی مهم ترین تفسیرشیعی با روش تفسیری قرآن به قرآن شناخته می شود. چرایی و چگونگی استفاده گسترده از روایات در این تفسیر از یک سو و ادعای بی-نیازی قرآن از مراجعه به هر منبعی غیر از خود، حتی سنت نبوی از سوی دیگر، بویژه با توجه به شخصیت علمی- دینی علامه و آثار پیش¬نگاشته تفسیری و حدیثی او، مسأله اصلی پژوهش حاضر است. استنباط و استخراج اهمّ مبانی در نحوه نگرش علامه در تعامل قرآن با سنت، با توجه به روش تفسیری ایشان و نیز دلایل وی در توجه به این مبانی، به منظور دستیابی به پاسخی مناسب به مسأله فوق است. حجیت ظواهر قرآن، استقلال قرآن در دلالت و نیازمندی تفسیر قرآن به سنت مهم¬ترین مبانی علامه در باره قرآن و حجیت سنت قطعی، شأن تعلیمی و روش آموزی روایات تفسیری و نیز شأن تأییدی روایات به منظور بیان همسویی آیات و روایات، مهم¬ترین مبانی ایشان در ارتباط با سنت است. حجیت ظواهر قرآن و حجیت سنت قطعی برآیند دیدگاه¬های اصولی علامه است که نتیجه آن دو، استقلال قرآن در دلالت و قائل نبودن به حجیت خبر واحد در روایات غیرفقهی و از جمله روایات تفسیری است. دلیل علامه بر استقلال قرآن در دلالت، مبتنی بر برخی اوصاف قرآن از جمله نور و تبیان کل شیء بودن قرآن و نیز آیات مشتمل بر تحدی و دعوت به تدبر است و در لایه¬های حداقلی فهم و تفسیر قرآن جاری است. علامه در سه حوزه تفاصیل احکام شرعی، جزئیات قصص و مطالبی از قبیل معارف مرتبط با معاد و نیز لایه¬های عمیق¬تر معرفتی، مراجعه به سنت را، به دلیل دست¬ نایافتنی بودن این موارد با علم بشری، ضروری می¬داند. دلایل علامه در شأن تعلیمی روایات، آیات بیانگر تعلیم و تبیین رسول خدا 9 و روایات ناظر به روش تفسیری اهل‌بیت: در تفسیر قرآن می¬باشد و یا روایاتی که به نوعی مشتمل بر قاعده¬ای از قواعد تفسیر است. شأن تأییدی روایات، مبنای دیگر علامه است که نتیجه آن اعتبار بخشی به روایات و بیان همسویی محتوایی روایات و آیات است. برخی از مبانی و دلایل علامه قابل مناقشه است. چگونگی نگرش علامه به سنت در روش تفسیری قرآن به قرآن، آثار مثبتی همچون نگرش تحلیلی نسبت به روایات تفسیری فریقین و پالایش آن ها و در برخی موارد کاستی هایی از جمله تفاوت در مبنا و عملکرد را به دنبال داشته است.
- Abstract
- Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran by Allameh Tabatabai is known as the most important Shiite interpretation of the Quran which has been done in the Quran by the Quran interpretative method. Why and how the widespread use of narratives in this interpretation on the one hand, and the claim that the Quran is needless to refer to any source other than itself even the prophetic tradition on the other hand, especially with regard to the scientific-religious character of Allameh and his previously written works about interpretation and hadith, is the main purpose of this research. To achieve an appropriate answer to the above question, the most important and effective bases in the way of Allameh's attitude towards interacting the Qur'an with tradition according to his interpretation method and also his reasons for giving these bases, should be found. The authenticity of the appearances of the Quran, the independence of the Quran in the implication and the need for tradition in the interpretation of the Quran is the most important bases of the Allameh concerning the Quran. The authenticity of the definite tradition, the teaching and educational status of interpretative narratives as well as the confirmatory status of narratives in order to reconcile verses and narratives are his most important bases in relation to tradition. The authenticity of the appearances of the Qur'an and the definite tradition are the resultant of Allameh's principled viewpoints that resulting in the independence of the Quran in the implication and denying the authenticity of unique news in non-jurisprudential narratives including interpretative narratives. The Allameh's reason for the independence of the Qur'an in implication is based on some qualities of the Qur'an, including the light and being the explanation of the entire object, as well as the verses consisting of the challenge and inviting to think about the meaning of the Qur'an, and this independence lies in the minimal layers of the understanding and interpretation of the Qur'an.Allameh believes that it is essential to refer to tradition in the three following fields due to the lack of knowledge of these matters in human science: the interpretation of religious law, details of stories and materials such as educations related to the resurrection, as well as deeper epistemological layers. Allameh's reasons in the teaching status of the narratives, verses indicate the teaching and explanation of the prophet (PBUH) and the narratives observing the interpretive method of Ahlulbait (PBUT) in the interpretation of the Qur'an, or narrations that are in some way a part of the interpretation rules. The confirmatory status of narratives is another basis of Allame which is the result in accreditation to narratives and the expression of reconciliation between the content of narratives and verses. Some of the Allameh's bases and reasons are controversial. Allameh's attitude towards tradition in the Quran by the Quran interpretative method has positive effects, such as analytical attitude towards the interpretative narratives of the both sects and their purification but in some cases, led to shortcomings, including differences in the basis and function.
