عنوان پایان‌نامه
تدوین سامانه پشتیبان تصمیم گیری مدیریت مناطق حفاظت شده بر مبنای مدلسازی تغییرات کاربری اراضی ( مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده لیسار)
- رشته تحصیلی
- محیط زیست - برنامه ریزی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده محیط زیست شماره ثبت: ENV 872;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 53387
- تاریخ دفاع
- ۲۳ خرداد ۱۳۹۱
- دانشجو
- اطهره نژادی
- استاد راهنما
- حمیدرضا جعفری
- چکیده
- ایجاد و مدیریت مناطق حفاظت شده از جمله ی تلاش ها در راستای حفظ تنوع زیستی می باشد و برنامه ریزی مدیریت، گام مهمی در جهت تضمین مدیریت مناسب اینگونه مناطق است. مناطق حفاظت شده در زمره سیستم های محیط زیستی- انسانی پیچیده قرار می گیرند که با دارا بودن –اجزای زیاد، ارتباطات متعدد و عدم قطعیت در بروز رویدادها، زمینه ای پویا را برای برنامه ریزی شکل می دهند. در برخورد با چنین زمینه هایی نیز مدلسازی پویا بهترین وسیله برای کاهش عدم قطعیت و موثرتر ساختن تصمیم های مدیریتی است که در آن، شرایط به طور کامل شناخته شده نیست و بنابراین سناریوهای مختلفی برای بررسی و مدلسازی تدوین می شود.هدف اصلی این تحقیق نیز تدوین سامانه پشتیبان تصمیم گیری مدیریت مناطق حفاظت شده بر مبنای مدلسازی تغییرات کاربری اراضی بوده است.برای دستیابی به این هدف، سناریوهای متعددی تدوین شد که نتایج هر یک از آنها برای تدوین قوانین تصمیم مورد استفاده در سامانه پشتیبان تصمیم گیری ضروری می نمود.در اولین سناریو با رهیافت بالا به پایین نشات گرفته از لندسکیپ اکولوژی، روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای بررسی شد و آینده کاربری اراضی با فرض تداوم روند مدیریت فعلی پیش بینی شد.برای تکمیل این سناریو با استفاده از رهیافت پایین به بالا( لنداکولوژی)، مدلسازی رفتار عاملان تغییر کاربری زمین در سطح محلی مورد بررسی قرارگرفت و تاثیر محرکه های اقتصادی – اجتماعی بر تغییر کاربری منطقه مشخص شد. نتایج این قسمت می تواند در برنامه ریزی منطقه ای برای حفاظت سیستم های طبیعی و توسعه سیستم های انسانی مورد استفاده قرار گیرد.در سناریوی دوم تحقیق،تناسب منطقه برای هر یک از کاربری ها بر مبنای تصمیم گیری چند معیاره و مدلسازی فازی مشخص و نقشه سازی شد تا مدیر نقشه های مناطق مناسب برای هر نوع توسعه را در اختیار داشته باشد همچنین برای وارد کردن نگاه فرا رشته ای در برنامه ریزی محیط زیست و بررسی سناریوی سوم تحقیق، روش پرسشنامه برای جمع آوری نظرات مردم در مورد اثرات اقتصادی اجتماعی تغییر کاربری اراضی مورد استفاده قرار گرفت.تدوین سامانه پشتیبان تصمیم گیری مدیریت منطقه حفاظت شده نیزنشان داد که می توان با انجام ساده ترآنالیزهای مکانی مورد نیاز در سطح مدیریت، سناریوهای مرتبط با مدیریت و تغییر شرایط را بصری ساخت و امکان انتخاب گزینه با هزینه های کمتر را مهیا ساخت.
- Abstract
- The establishment and management of protected areas are crucial to the conservation of biodiversity and management planning is an important tool to ensure proper management of these areas. Protected areas, human – environment complicated systems which include numerous components and various relationships and a high degree of uncertainty in the occurrence of events, create a dynamic context for planning. When dealing with such a complicated context, dynamic modeling is the best instrument to reduce uncertainty and make more effective decisions. Since in the space of dynamic modeling situations are not clear, scenarios must be developed. The main aim of this research is to develop a decision support system (DSS) to manage protected areas based on land use change modeling. To achieve the mentioned goal, different scenarios have been developed the results of which were assumed to be necessary in making decision rules in DSS. Adopting the top- down approach originated in landscape ecology in the first scenario, the trend of land use change was investigated and based on the current management strategy the future of land uses were predicted using CA-Markov model.to complete this scenario with bottom- up approach rooted in land ecology, agents’ behavior was modeled and the effects of socio economic drivers on land use change were determined. The results of this part of the research can be utilized in regional planning for conserving natural systems and developing human systems. In the second scenario land suitability maps of the region were depicted utilizing Multi Criteria Evaluation (MCE) and fuzzy modeling. It will be beneficial for managers to know the potential of the region for development. In order to put trans-disciplinary approach together with planning and investigating the third scenario, a questionnaire was used. In this scenario the socio economic effects of land use change were investigated in the eyes of the public. Development of DSS approved that it is possible to visualize management related scenarios with easier spatial analysis in DSS and choose more effective option with lower cost. Key words: Protected areas, land use change modeling, Decision support system
