سعید نفیسی
سال و محل تولد: ۱۲۷۴، تهران
وفات: ۱۳۴۵
رشته تخصصی: زبان و ادبیات فارسی
سعید نفیسی استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی و عضو پیوسته فرهنگستان ایران و شورای فرهنگی است.
در پانزده سالگی برای فراگیری علم و دانش راهی اروپا شد. وی در شهر نوشاتل سوئیس و دانشگاه پاریس تحصیل کرد. پس از بازگشت به وطن، در دبیرستان‌های تهران مشغول به تدریس زبان فرانسه شد. سپس سر از وزارت فواید عامه درآورد. بعدها در دانشکده‌های حقوق و ادبیات به تدریس پرداخت. ایشان با نشریات متعددی چون پیام نو، ارمغان، دانشکده ادبیات، آینده، مهر، نامه فرهنگستان، مردم‌شناسی، یادگار، شفق، سالنامه دنیا و تقدم همکاری داشت. می‌توان آن استاد بزرگ را از بنیان‌گذاران مکتب نثر دانشگاهی دانست زیرا همواره در تلاش بوده تا اندیشه خود را در ساده‌ترین صورت ممکن که از هرگونه پیچیدگی به دور است، بیان کند. شاگردان جویای علم، نه تنها در دانشگاه تهران که در دانشگاه‌های قاهره و علیگره هندوستان نیز از او می‌آموختند. همسر آن استاد برجسته پیرامون کتاب‌دوستی سعید نفیسی می‌گوید: «نفیسی واقعاً عاشق کتاب بود. او مصرف مفید و بجای پول را فقط در خریدن کتاب می‌دانست؛ به طوری که ضروری‌ترین احتیاجات شخصی خود را در این راه صرف می‌کرد. می‌گویند در مدرسه شاگرد زیاد منظمی نبود، ولی هوش و حافظه‌اش عالی بود. مطالعه را از همان اوایل جوانی دوست داشت. عقیده داشت کتاب باید چاپ شود و به دست مردم برسد. کتاب را نباید حبس کرد و جلو پیشرفت فکری مردم را گرفت. باید وسیله به دست مردم داد تا هر کس هر قدر مایل است، مطالعه کند و روشن‌بین و روشنفکر شود و این مسئله را یک قدم اساسی برای پیشرفت جامعه و به‌خصوص جوانان می‌دانست. هرگز با هیچ ناشری در گرفتن حق تألیف سخت نمی‌گرفت.»
ریاست کتابخانه مجلس شورای ملی، نمایندگی دولت ایران در کمیته فنی وحدت نام‌های جغرافیایی سازمان ملل متحد، نمایندگی ایران در مراسم هزاره فردوسی در اتحاد جماهیر شوروی و عضویت در هیئت رئیسه بیست و پنجمین کنگره خاورشناسان در مسکو از جمله فعالیت‌های آن استاد کوشا است.
آن استاد والامقام در کتاب «بابک خرم‌دین» در وصف ابر قهرمان مبارزه با اعراب بیگانه نوشته است. در کتاب «تاریخ اجتماعی ایران از انقراض ساسانیان تا انقراض امویان» پیرامون چگونگی پایان کار ساسانیان و اوضاع اجتماعی و اداری ایران در زمان آنان و همچنین شرایط اجتماعی ایران تا هنگام سقوط امویان سخن گفته است. آن استاد فرزانه در کتاب «سرچشمه تصوف» با قلم بیان و شیوای خود مباحثی پیرامون آثار تعلیمات بودایی در فرهنگ ایرانی، تصوف ایرانی از دیدگاه فلسفی، نفوذ مانویان در تصوف، و تأثیر تعلیمات یهود و نصارا و یونانیان در تصوف مطرح می‌کند. «ماه نخسب» نیز اثری است که شامل ده داستان تاریخی می‌شود و در باب پرستش پهلوانان بزرگ ایران نوشته شده است. اثر «ستارگان سیاه» به قلم آن استاد فرزانه، داستان جوانی به نام «نصیرالدین» فرزند «علاء‌الدین» است که پس از فروپاشی حکومت پدر راهی هندوستان می‌شود. او همواره دو ستاره سیاه در آسمان مشاهده می‌کند و از رنج و بدبختی رهایی نمی‌یابد. یک روز گوسفندان را در نزدیکی قصری که متعلق به خونخواره‌ای که دوازده زن زیبا را دزدیده و در آنجا زندانی کرده است، برای چرا می‌برد و در نهایت یکی از آن زنان به بیرون از قصر راه می‌یابد. احوال و اشعار رودکی، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، برخی از آثار گمشده ابوالفضل بیهقی و تصحیح تاریخ بیهقی، گوشه‌ای از آثار ارزنده‌ی آن استاد فرهیخته هستند.
کسب نشان درجه اول علمی، نشان سپاس درجه اول، نشان مخصوص واتیکان و نشان علمی افغانستان از جمله جوایز دکتر نفیسی است. آن استاد عالی‌مرتبه جایزه سلطنتی دربار ایران را برای ترجمه‌ی آرزوهای بر باد رفته دریافت نمود. از دیگر افتخارات ایشان کسب نشان لژیون دونور فرانسه و جایزه بهترین کتاب سال است
