امیر ناصر کاتوزیان

سال و محل تولد: ۱۳۰۶، تهران

وفات: ۱۳۹۳

رشته تخصصی: حقوق خصوصی

 

امیرناصر کاتوزیان استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی و یکی از نویسندگان اصلی پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی است.

وی در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته‌ی حقوق پرداخت. او با دفاع از رساله‌ای دکتری پیرامون «وصیت»، مدرک دکتری خود را اخذ نمود.
ایشان به کادر قضائی دادگستری پیوسته و در محاکم حقوقی تهران فعالیت قضائی داشته است. کاتوزیان در دانشگاه حقوق خصوصی به ویژه حقوق مدنی را تدریس می‌کرد. آن استاد عالی‌قدر برای مدتی نیز ریاست دانشکده حقوق را برعهده داشت. با تکیه بر خاطرات دانشجویان دکتر کاتوزیان، کلاس‌های درس ایشان در سکوت مطلق برگزار می‌شده است. آن استاد بزرگ با عشق و حوصله از گنجینه‌ی دانش خود به شاگردان جویای علم خود درس می‌داد. آن استاد والامقام مطالعات گسترده‌ای داشتند که باعث تمایزشان از دیگر اساتید بود. در واقع افزون بر مطالعه دقیق حقوق فرانسه، بر کتب فقهی اهل شیعه و نیز اهل تسنن تسلط و آگاهی دقیقی داشتند. در تفکر حقوقی استاد کاتوزیان، عدالت جایگاه والایی داشت.
«از کجا آمده‌ام آمدنم بهر چه بود؟ زندگی نامه دکتر کاتوزیان» در چندین بخش به دوران کودکی و جوانی، دوران قضاوت، دوران دانشگاهی، پیش از انقلاب، پس از انقلاب، دوران انفصال و عزلت و بازگشت به دانشگاه پرداخته است. در کتاب «شیوه تجربی تحقیق در حقوق» پرفسور ناصر کاتوزیان، در جهت تمرین عملی برای اجرای قواعد تحقیق، مقاله‌های ۱- تحول مفهوم تقصیر در حقوق مسئولیت مدنی؛ ۲- جایگاه حقوق اسلامی در نظم حقوقی؛ ۳- نقد قانون‌گرایی افراطی؛ ۴- سهم عدالت در تفسیر قانون؛ ۵- ستایش قرارداد یا اداره‌ی قرارداد و ۶- تفسیر قرارداد را به رشته تحریر درآورده‌اند. در مقدمه کتاب «قانون مدنی در نظم حقوق کنونی»، نگارنده بیان کرده است حکمت تدوین مجموعه قوانین، گردآوری قواعدی است که طبع و هدف مشترک دارند و ارتباط آن‌ها به گونه‌ی اندام‌های یک پیکر است. این مجموعه‌ها به طور معمول، موارد اجرای مصادیق چند اصل مهم و بنیادی هستند. هر قاعده، سایه بر سر دیگری دارد و روح این ترکیب و ارتباط، راهنمایی تفسیر هر یک از قواعد جزئی است. آن حقوق‌دان برجسته در کتاب «توجیه و نقد رویه قضائی» به کلیات و معرفی رویه قضائی و مقدمه‌ای در این باب پرداخته است و سپس در قالب موارد مستحدثه پرونده‌هایی را تشریح نموده و در خلال آن به توجیه و نقد رویه قضائی پرداخته است.
گامی بسوی عدالت، مقدمه علم حقوق، فلسفه حقوق، نظریه عمومی تعهدات و اثبات و دلیل اثبات از دیگر آثار ارزنده‌ی دکتر کاتوزیان می‌باشند.

مشاهیر دانشگاه تهران