فضل‌الله رضا

تعداد بازدید:۱۰۸۸۳
فضل‌الله رضا

سال و محل تولد: ۱۲۹۳، رشت

وفات: ۱۳۹۸

رشته تخصصی: برق و مخابرات

 

فضل‌الله رضا استاد دانشکده مهندسی مؤسسه فناوری ماساچوست و دانشکده مهندسی سیراکیوز و از افراد نقش‌آفرین در پایه‌گذاری نظریه اطلاعات و مخابرات در دنیا است.
او دوره‌ی لیسانس را در رشته مهندسی برق دانشگاه تهران گذراند. سپس برای ادامه‌ی تحصیلات و مطالعات، راهی آمریکا شد. دوران فوق لیسانس را در دانشگاه کلمبیا سپری کرد و مدرک دکتری خود را از مؤسسه تکنولوژی نیویورک در رشته مهندسی برق اخذ کرد. فضل‌الله رضا را پدر اطلاعات ایران می‌نامند چرا که پیرامون ارسال حداکثر اطلاعات در کانال‌های مخابراتی نویزدار، نظریه اطلاعات و فرایندهای تصادفی، سیستم‌های خطی آنالیز عمومی، نظریه سیستم‌ها و مدارها، نظریه کنترل سیستم‌های پویا، فضاهای خطی، انتقال و تلفات انرژی در شبکه‌های n دهانه‌ای پژوهش‌های قابل توجهی داشته است. شیفتگی دکتر رضا به فرهنگ و تمدن ایرانی، او را در جهت حفظ و نگهداری فرهنگ ملی ایران به تکاپو می‌انداخت. سفیر ادبیات و فرهنگ ایران، فضل‌الله رضا، تلاش داشت تا جوانان را میراث فرهنگی و علمی‌مان آگاه سازد تا آنان نیز به ایرانی بودن‌شان افتخار کرده و در جهت پاسداری از این میراث تلاش کنند.
وی به مدت ۵ سال عضو گروه مهندسی برق دانشکده مهندسی دانشگاه کاتولیک آمریکا بود. سپس در دانشگاه ام‌آی‌تی در بوستون آمریکا به عضویت گروه مهندسی برق درآمد. همچنین حدود ۱۳ سال در گروه مهندسی دانشگاه سیراکیوز در ایالت نیویورک عضویت داشت. پس از بازگشت به ایران، برای مدتی ریاست دانشگاه تهران و دانشگاه صنعت شریف را برعهده گرفت. از اتفاقات مهم دوره‌ی ریاست آن استاد بزرگ، دعوت از صد و پنجاه استاد و دانشمند برای تدریس در دانشگاه در رشته‌های گوناگون بود که حضورشان در مدرن شدن برنامه‌های آموزشی و پژوهشی این دانشگاه‌ها سهم به‌سزایی داشت. قابل ذکر است که استاد فضل‌الله رضا دوره‌ای سفیر ایران در یونسکو و زمانی سفیر ایران در کانادا بود. دانشگاه‌های مرکزی سوئیس، کپنهاگ دانمارک و دانشگاه کلرادو در بولدر آمریکا و پاریس، از او به عنوان استاد مهمان دعوت می‌کردند و بیش از ۴۰ سال دانشجویان دانشگاه‌های کنکوردیا در مونترئال در کبک کانادا و دانشگاه مک‌گیل مونترئال را از دانش خود بهره‌مند ساختند. ایشان در جایگاه‌های رئیس افتخاری کنفرانس مهندسی برق ایران، استاد افتخاری دانشگاه تربیت مدرس، رئیس انجمن علمی ایرانیان در امریکای شمالی و رئیس گسترش زبان و ادب فارسی نیز فعالیت‌های ارزنده‌ای داشتند.
آن استاد میهن‌دوست، در پیش‌گفتار کتاب «پژوهشی در اندیشه‌های فردوسی» نوشته است: «در روزگار ما، فن‌آوری نیرومند و فرهنگ الکترونیکی پرشتاب باختر، مرزهای جغرافیایی کشورها را به سرعت در هم می‌شکند و سنت‌های فرهنگی کهن را به آسانی دگرگون می‌کند. از این رو توده مردم جهان به نگرش‌های بازرگانی و اجتماعی بازار مصرف بیشتر گرایش پیدا می‌کنند. ناگزیر هویت ملی مردم ایران و فرهنگ والای پارسی زبانان پراکنده در جهان از این آلایش و آمیزش ناخوانده ایمن نخواهد ماند». در این اثر اندیشه‌ها و داستان‌های شاهنامه به همراه گزیده‌ای از ابیات آن آورده شده است. نگارنده در این کتاب کوشش کرده تا بر ارزش‌های هنری و فکری شاهنامه تأکید داشته باشد. کتاب «برگ بی‌برگی»، شامل پانزده مقاله‌ی فرهنگی و پنج سخنرانی در پنج دفتر تنظیم و تدوین شده است. نویسنده از دوران تحصیل، اوضاع اجتماعی، فرهنگی و علمی ایران در دوره‌ی جوانی خویش، سفر به آمریکا و تدریس در دانشگاه‌های آن کشور در دفتر اول سخن گفته است. دفتر دوم و سوم به مقاله‌هایی ادبی‌ فرهنگی و همچنین درباره‌ی علم و عرفان اختصاص یافته است. سخنرانی‌های دانشگاهی در ایران و آمریکا در دفتر چهارم و مطالبی درباره‌ی حافظ در دفتر پنجم گردآوری شده است. آن استاد فرهیخته در اثر دیگر خود، «مشتاقی و مهجوری»، با قلمی شیوا و روان پیرامون موضوعاتی چون تفکر دینی، فلسفه‌ی اسلامی، وضعیت تفکر در ایران معاصر، بحران اخلاق و معنویت، روشن‌فکری دینی و اصلاحات اجتماعی، هرمنوتیک قرآن و تعارض‌های عقل جدید و وحی و حاکمیت دینی سخن گفته‌اند. «نقدها را بود آیا که عیاری گیرند»، تدوین‌شده در چهار دفتر، اثر ارزشمند دیگری است که آن استاد بزرگ در دفتر اولش به مقایسه گونه‌ای میان شاعران بزرگ ایران می‌پردازد و در دفتر دوم، یک رده‌بندی شناور برای بررسی شعر سنتی فارسی که از داوری‌های متعصبانه و جزم‌اندیشانه پرهیز می‌کند، پیشنهاد کرده است. کتاب «شاهنامه و هویت ملی» آن رادمرد بزرگ، در پنج دفتر تدوین و تنظیم گشته است. در بخشی از این کتاب نوشته شده است: «در تاریخ فرهنگ ایران هیچ کتابی را به زبان فارسی نمی‌شناسیم که به اندازه شاهنامه در هویت ملی ما تأثیرگذار بوده باشد. شاعران و سخنوران هزار سال گذشته ما تقریباً به اتفاق در برابر شاهنامه سر تعظیم فرود آورده‌اند، شاهنامه فردوسی از نظر هنر کلامی زبان فارسی روان بی‌تکلف، همتا ندارد». همچنین در اثر «نگاهی به شعر سنتی معاصر» برای شناساندن شعر سنتی چند تن از شاعران معاصر مانند ملک‌الشّعرای بهار، رعدی آذرخشی و سیمین بهبهانی کوشش کرده است. هر چند در نهایت از شاعران دیگر چون ادیب‌الممالک فراهانی، ایرج میرزا، پروین اعتصامی، شفیعی کدکنی و… اشعاری آورده است. در کارنامه‌ی علمی آن استاد فقید، نام آثاری چون راز آفرینش، تحلیل شبکه‌های برق، تئوری اطلاعات، فضاهای خطی و حدیث آرزومندی نیز می‌درخشد. شایان ذکر است که آن استاد نامی، بیش از ۲۰۰ مقاله در مجله‌های کانادا، آمریکا، اروپا و ایران منتشر کرده‌اند.
از افتخارات استاد فضل‌الله رضا شناخته شدن به عنوان چهره ماندگار عرصه برق و مخابرات در سال ۱۳۸۱ است.

 

 

مشاهیر دانشگاه تهران