علی‌محمد حقشناس
سال و محل تولد: ۱۳۱۹، جهرم
وفات: اردیبهشت ۱۳۸۹
رشته تخصصی: زبان شناسی
علی‌محمد حقشناس استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی و عضو شورای بازنگری در شیوه و نگارش خط فارسی است.
دکتر حق شناس لیسانس زبان و ادبیات فارسی را از دانش‌سرای عالی تهران دریافت کرد. سپس برای اخذ دکتری در رشته‌ی زبان‌شناسی و آواشناسی همگانی راهی انگلستان شد. او نیز مثل بسیاری از بزرگان علم و دانش ما، پس از اتمام تحصیلات به سوی وطن پرواز کرد تا با تخصص و تجارب بیشتری به جامعه‌ی ایران خدمت کند. تدریس برای ایشان از دانشگاه شهید بهشتی آغاز و به حضور پررنگ و ماندگار در دانشگاه تهران ختم شد. برخی از زبان‌شناسان ایرانی، مدعی هستند که زبان فارسی عقیم است و امکان واژه‌سازی علمی به وسیله‌ی آن وجود ندارد. همچنین خط فارسی را دارای معایب ذاتی می‌دانند که تنها راه ایستادن در برابر آن، ساختن خط جدید یا سپردن آن به زمان و انتظار برای تغییر تدریجی است. پیرامون این مسئله، دکتر حقشناس به نکات مهم و ارزشمندی اشاره کرده‌اند. آن استاد بزرگ بر این باور بود که برتری دادن به هر زبانی و تحقیر و به حاشیه راندن زبان‌های دیگر، گرفتاری در دام نژادپرستی است چرا که تمامی زبان‌ها دارای امکانات برابری برای انتقال مفاهیم در ارتباطات هستند. همچنین به خوبی از عدم نقش مستقیم خط در ساختار زبان سخن گفته‌اند. زبان به آغاز حیات انسانی برمی‌گردد و قدمتی طولانی دارد و خط در مقایسه‌ی با آن، پدیده‌ای نو محسوب می‌شود. البته ایشان نیز به این اشاره کرده‌اند که خط فارسی نه تنها مبتنی بر ساختار زبان فارسی نیست، بلکه از زبان عربی گرفته شده است و همین اتفاق برای زبان فارسی مشکل‌ساز شده است. پیشنهاد ایشان برای رفع مشکلات این است که یا به‌طور کلی این خط را کنار بگذارند و خط جدیدی ساخته شود و یا به‌گونه که نیاز‌های فارسی‌زبانان برآورده شود و آینه‌ی تمام‌نمای زبان فارسی هم باشد، بازسازی شود. البته دکتر علی‌محمد حقشناس خاطرنشان کرده‌اند که با بازسازی یا ایجاد خط جدید، بلایی بر سر گنجینه‌های ادبیات فارسی نخواهد آمد و امکان حفظ و نگهداری آن‌ها وجود دارد. آن استاد گران‌قدر اعتقاد داشت که زبان مشترک، عامل پیونددهنده‌ی اقوام گوناگونی است که در جغرافیای ایران قرار دارند و باید قدر آن را بدانیم و تیشه به ریشه‌اش نزنیم.
«فرهنگ انگلیسی به فارسی هزاره»، اثر بسیار مهمی است که به مدت ۱۶ سال و با یاری تعدادی از دانشجویان برای تألیف آن زمان گذاشته شد. توانایی و تسلط آن‌ها در معادل‌سازی فارسی برای واژگان و اصطلاحات انگلیسی، در این اثر خودنمایی می‌کند. همچنین آثاری چون «تولستوی» و «رمان به روایت رمان» را ترجمه کرد. در واقع در اثر دوم تلاش داشت عناصر و دیدگاه‌های رمان را از زبان نویسندگان بزرگ جهان برای علاقه‌مندان ایرانی بازگو کند. آن استاد فقید، نقدهای قابل توجهی را در نشریات معتبر به انتشار رساندند؛ مانند ستایش نثر زویا پیرزاد در اثر «عادت می‌کنیم» و علمی ندانستن نوع نگارش داریوش آشوری در اثر «زبان‌باز». آواشناسی، زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته، بازگشت دیالکتیک، تاریخ مختصر زبان‌شناسی، ترجمه تاریخ زبان‌شناسی و مکاتب زبان‌شناسی نوین در غرب (ترجمه) نیز از دیگر آثار ارزشمند دکتر حقشناس هستند.
از افتخارات وی، شناخته شدن به عنوان چهره ماندگار عرصه زبان شناسی در سال ۱۳۸۵ است.
