سید محمود حسابی
سال و محل تولد: ۱۲۸۱، تهران
وفات: شهریور ۱۳۷۱
رشته تخصصی: فیزیک
محمود حسابی پایه‌گذار دارالمعلمین عالی تهران، پایه‌گذار اولین ایستگاه هواشناسی ایران، رئیس دانشکده فنی، رئیس دانشکده علوم و پایه‌گذار مرکز تحقیقات اتمی و مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران است.
دکتر حسابی از دانشگاه آمریکایی بیروت، مدرک کارشناسی ادبیات را دریافت کرد. سپس دوره‌ی کارشناسی رشته‌ی بیولوژی را سپری کرد و بعد از آن از یک دانشکده فرانسوی در بیروت مدرک کارشناسی مهندسی راه و ساختمان را اخذ کرد. مدرک دکتری را در رشته‌ی فیزیک و با رساله‌‌ی «حساسیت سلول‌های فتوالکترونیک» دریافت کرد. او میل فراوانی به آموختن داشت که باعث شد فراگیری رشته‌های پزشکی، ریاضیات، زیست‌شناسی، ستاره‌شناسی، مهندسی برق و مهندسی معدن را نیز به او نسبت دهند. دکتر حسابی شیفته‌ی حافظ بود و سرانجام این علاقه‌مندی، تدوین دیوان حافظ به تصحیح ایشان شد که در آن اشعار برای درست‌خوانی همه‌ی اقشار اعراب‌گذاری شده و شامل شرح و تفسیر اشعار به قلم آن استاد بزرگ نیز است. آن استاد ارجمند از سعدی، فردوسی، مولانا، قائم مقام فراهانی و قاآنی هم بسیار می‌خواندند و حافظ قرآن نیز بودند. جالب است بدانید که آن استاد برجسته دستی در موسیقی هم داشتند و پیانو و ویلن می‌نواختند. اولین‌های بسیاری توسط دکتر محمود حسابی برای ایران اتفاق افتاد که می‌توان در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره کرد. نقشه برداری فنی و تخصصی در کشور (راه بندر لنگه به بوشهر) و اولین راه‌سازی مدرن در ایران (راه تهران به شمشک) از اقدامات او بود. راه‌اندازی اولین توربین آبی تولید برق (ژنراتور)، راه‌اندازی اولین رادیو در کشور و اولین دستگاه رادیولوژی در ایران نیز با تلاش‌های دکتر حسابی اتفاق افتاد. همچنین وی پایه‌گذار اولین مدارس عشایر، اولین بیمارستان خصوصی در ایران به نام بیمارستان گوهرشاد، اولین ایستگاه هواشناسی، اولین رصدخانه نوین و پایه‌گذار شورای عالی معارف بود. قابل توجه است که آن استاد نامی در ایجاد انجمن زبان فارسی و تدوین اساسنامه طرح تأسیس دانشگاه تهران نیز نقش داشته‌اند.
در زمان حکومت سلطنت پهلوی، سناتور انتصابی شهر تهران در دوره‌های اول، دوم و سوم مجلس سنای ایران و وزیر فرهنگ کابینه محمد مصدق بود.
قانون، کتابی در تفسیر امواج دوبر در ۶ رساله، آئین نامه امور مالی و دیدگانی فیزیکی از کتب منتشرشده‌ی دکتر حسابی هستند. مقالات ذرات پیوسته منتشر شده در مجله آکادمی آمریکا، اثبات نظریه بیشتر بودن جرم ذرات شارژ شده به وسیله نور نسبت به الکترون (پیشنهاد تفسیر قانون جاذبه عمومی نیوتون و قانون میدان الکتریکی ماکسول) در مجله انجمن آمریکا و مقالات ذرات بی نهایت گسترده در نشریه فیزیک فرانسه از دیگر آثار آن استاد والامقام هستند.
دکتر محمود حسابی عناوین «استاد نمونه دانشگاه تهران»، «مرد اول علمی جهان» و «پدر فیزیک ایران» را به خود اختصاص دادند. از دیگر افتخارات ایشان دریافت نشان لژیون دونور فرانسه (بالاترین نشان علمی فرانسه) است.
