احمد پارسا
سال و محل تولد: ۱۲۸۶، تفرش
رشته تخصصی: گیاهشناسی و علوم طبیعی
پروفسور احمد پارسا دارای دکترای گیاهشناسی از دانشگاه فرانسه، استاد گیاهشناسی دانشکده علوم و دانشسرای عالی دانشگاه تهران و پدر دانش گیاهشناسی نوین ایران است.
دکتر احمد پارسا شخصیت شناخته شدهای در زمینه دانش گیاهشناسی نوین ایران است و خدمات ارزندهای در این زمینه صورت داده است. وی را میتوان سرآمد نخستینها در گیاهشناسی دانست. نخستین استاد گیاهشناسی دانشگاه تهران و نخستین ایرانی بود که بهصورت علمی بر فلور ایران (رستنیهای ایران) پژوهش کرد، این استاد برجسته بیش از ۶۰ سال از عمر خود را به تحقیق و تفحص درباره طبیعت ایران اختصاص داد و موزه علوم طبیعی را تأسیس کرد.
پروفسور پارسا در بررسیهای خود در خارج و داخل کشور توانست، ترادف گیاهشناختی بسیاری از گونههای گیاهی را نشان دهد و از تکرار آن، جلوگیری کند. چرا که نمونههای گیاهان ایران را گیاهشناسان و پژوهشگران اروپایی در مدت حدود دو قرن و نیم از نواحی مختلف گرد آورده و بیتوجه به کارهای دیگران مستقلاً بررسی و نامگذاری کرده بودند و از این رو نامهای علمی مترادف بسیاری در نوشتههای گیاه شناختی اروپاییان بود که گمراه کننده بود.
از یادگاریهای ارزشمندی که از این استاد فقید به جای ماند، میتوان به تأسیس «موزه علوم طبیعی» در قسمتی از ساختمان بزرگ دبستان حکیم نظامی سابق (واقع در مقابل موزه ایران باستان) اشاره کرد. او گیاهان گردآوری شده را به منظور تأسیس «هربیه ملی» به آن موزه انتقال داد و به این ترتیب «هرباریوم موزه علوم طبیعی ایران» (هرباریوم حاوی همه گیاهان مذکور در فلور ایران بود. از جمله، نزدیک به ۲۵۰ گونه جدیدی که وی از ایران برای فلور دنیا تشخیص داده) را بنیان گذاشت.
این استاد به نام علوم طبیعی، روزانه ۱۰ ساعت از وقت خود را به نوشتن کتاب به زبان فرانسه سپری کرد و نوشتههای خود را به صورت مستمر، برای چاپ مجموعه کتاب «فلورایران» به تهران و وزارت فرهنگ فرستاد. ایشان در فاصله سالهای ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۹ خورشیدی، نخستین فلور مستقل ایران را به نام فلور «دولیران» به زبان فرانسه تألیف کرد که در پنج جلد و بیش از هفت هزار صفحه از طرف وزارت فرهنگ منتشر شد. فلورهای تألیفی استاد از کارهای عالی او در سطوح بینالمللی است که زینت بخش تمام دانشگاههای اروپایی و آمریکایی است.
پروفسور پارسا علاوه بر این پژوهش، به بررسی گیاهان کشورهای دیگر نیز پرداخت و تحقیق بر روی گیاهان ایران را تا سالها ادامه داد. به طوری که بعدها پنج جلد کتاب به عنوان متمم کتاب «فلور ایران» منتشر کرد. همچنین در اواخر عمر گرانبهای خویش، بار دیگر در کتابهای خود، تجدید نظر کرد و نسخه جدیدی از آن را با کمک زینالعابدین ملکی شاگرد خود تهیه کرد.
از دیگر تألیفات او به زبان فارسی میتوان ۲ جلد کتاب گیاهان شمال ایران، کتاب دارونامه، کتاب اندامشناسی گیاهان، سه جلد کتاب تیرهشناسی یا تاگزونومی گیاهان آوندی نام برد. همچنین کتاب ۱۰ جلدی Flord de Liran به زبان فرانسوی، کتاب سه جلدی Flora of Iran به انگلیسی، گزارش مطالعات و بررسیهای جامعه عشایری فارس (در ۲ جلد)، نباتات ایران، تاریخ طبیعی، تیرهشناسی (در ۲ جلد)، فلور ایران از نوشتههای برجسته این استاد فرهیخته هستند. احمد پارسا مقالات بسیاری در مورد فلور ایران در مجلات بینالمللی و معتبر مانند نشریه علمی گیاهشناسی «کیو» لندن منتشر کرد.