احمد بهمنیار

تعداد بازدید:۱۰۵۴۰
احمد بهمنیار

سال و محل تولد: ۱۲۶۲، کرمان

وفات: ۱۲ آبان ۱۳۳۴

رشته تخصصی: علوم ادبی

دکتر احمد بهمنیار عضویت هیأت علمی دانشکده معقول و منقول (الهیات و معارف اسلامی فعلی)، استاد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، دانش‌پژوه، معلم و ادیب، روزنامه نگار، شاعر، محقق ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان ایران است.
تأسیس مدرسه «اسلامیّه» در بم، تأسیس «روزنامه دهقان»، انتشار روزنامه «فکر آزاد» (می‌توان از عنوان آن، پی به مواضع و خط مشی آن برد)، اداره مدرسه ابراهیمیّه را که بعداً با نظام و برنامه جدید وزارت معارف، «علمیّه» و «سعادت» نامیده شد، همکاری در تصحیح قوانین و تجدید تشکیلاتِ عدلیّه، همکاری در تنظیم و تدوین لغت‌نامه با علی اکبر دهخدا، تدریس در دارالفنون و دارالمعلمین عالی از مهم‌ترین مشاغل و فعالیت‌های علمی دکتر بهمنیار به شمار می‌آید.
استاد بهمنیار، شعر می‌سرود ولی به شاعری شهرت نداشت. خصوصیّت اشعار استاد در این است که نمایشگر اوضاع محیط خودش است و اغلب بیان وضع ناهنجار آن ایام. دیوانش… مشتمل است بر قصاید شکوائیه که در استحکام به پایه بزرگان شعرای قدیم می‌رسد
این استاد برجسته قصیده‌ای غرّا دربَثّالشَّکْوی سرود که متجاوز از صد بیت است و از حیثِ مضمون و معنی، حبسیّات مسعود سعد و خاقانی و از لحاظ وزن و قافیه و برخی تعبیرات و الفاظ، یکی از قصاید سنایی را به یاد می‌آورد. دیوان اشعار استاد بهمنیار که خود از آن نام برده بیش از ۱۵۰۰ بیت است. برخی از قصاید و غزل‌ها و مسمط‌ها و قطعه‌ها و مثنوی‌های او درجاهای گوناگونی به چاپ رسیده است. وی به سبک قدما و شاعران هم روزگارش، ماده تاریخ‌هایی، از قبیل تاریخ تأسیس برخی مدارس یا وفات دوستان و امثال‌هم هم سروده است از حیث مضمون به سبک خراسانی و شعر فاخر شعرای متقدّم پارسی گرایش دارد و فخامت کلام و صنعت پردازی را در حدّ اعتدال مجاز می‌داند.
برخی از آثار گرانمایه استاد بهمنیار، مقاله‌های اوست که در روزنامه‌هایی که خود منتشر می‌کرد به چاپ می‌رسید رساله
«املای فارسی» بهمنیار که بیش از نیم قرن از چاپ آن می‌گذرد، از جهت صحّت و اتقانِ مطالب و نظم منطقی و قبول خاص و عام، از بهترین آثاری است که تاکنون در این‌باره تألیف شده است. مجلّه آموزش و پرورش: این مقاله بعداً در جلد اول مجلّه فرهنگستان تجدید چاپ شد و همان است که در مقدمه لغت‌نامه دهخدا نیز آمده است. هوش باطن، نامه شهربانی، بر حکمت سعدی نتوان خرده گرفتن، مجله تعلّیم و تربیت (سعدی‌نامه)، از دیگر مقالات این استاد ارزشمند است که در مجلاّت به یادگار مانده است. بجز این‌ها، او تلخیص‌هایی از متون کهن و درجه اول ادب و فرهنگ ایران برای تدریس در مدارس و دانشگاه‌های کشور فراهم کرده و آثار زیادی از رسایل شیخیه، خاصه تقریرات و رساله‌های حاج محمد کریم‌خان کرمانی به خط اوست.
گردآوری و تألیف کتاب «داستان‌نامه» (این کتاب یک فرهنگ امثال است و چندین هزار بیش از شش‌هزار مثال فارسی را که در افواه مردم رایج است، به ترتیب الفبایی آورده و توضیحاتی در معنا یا ریشه یا متشابهات مرتبط با آنها نیز در ذیل هرکدام بیان کرده است. این کتاب، در نوع خود، در کنار امثال و حکم علامّه دهخدا، یکی از بهترین آثار در عرصه ادب مردمی و عامه است.)، مجمع الامثال، شرح حال صاحب بن عباد، تصحیح کتاب «الابنیه عن حقایق الادویه»، تاریخ ادبیات عربی به فارسی، تحفه احمدیه در شرح الفیه ابن مالک، هدیه شرق ایران به شرف قیام ملی خراسان از دیگر آثار ارزشمند این استاد به نام عرصه ادبیات به شمار می‌آید.

 

مشاهیر دانشگاه تهران