محمدتقی بهار
سال و محل تولد: ۱۲۶۵، مشهد
وفات: ۱ اردیبهشت ۱۳۳۰
رشته تخصصی: زبان و ادبیات فارسی
محمدتقی بهار استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شاعر، ادیب، نویسنده، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نگار و سیاست‌مداران خوشنام معاصر ایرانی است.
از فعالیت‌های ارزشمند محمدتقی بهار ملقب به ملک‌الشعرا و متخلص به «بهار»، می‌توان به نمایندگی حوزه‌های سرخس، بجنورد و تبریز در مجلس‌های سوم، چهارم و پنجم شورای ملی، وزارت فرهنگ بعد از روی کار آمدن کابینه قوام‌السلطنه در بهمن ۱۳۲۴، انتشار هفته نامه تازه بهار از سال ۱۳۲۸ و تدریس در دارالمعلمین عالی اشاره کرد.
برخی را عقیده بر آن است که بعد از جامی، در انسجام کلام و روانی طبع و جامعیت، شاعری هم پایه بهار نداشته‌ایم. وی در شاعری، اصالت کلام را در مضمون و محتوای آن می‌دانست نه در لفظ و قالب؛ او به ضوابط و موازین اشعار کهن فارسی به تمام و کمال پایبند بود، و اگر هم گاه در اوزان و قالب‌های کهن تصرفات و دستکاری‌هایی می‌کرد همواره موسیقی شعر و «افاعیل عروضی» را در نظر داشت و از آن عدول نمی‌کرد. آثار منثور و منظوم بهار انواع شعر سنتی و اشعار به زبان محلی، تصنیف و ترانه، مقاله‌ها و سخنرانی‌های سیاسی و انتقادی، رساله‌های تحقیقی، نمایشنامه، اخوانیات و مکتوبات، تصحیح انتقادی متون، ترجمه‌های متون پهلوی، سبک‌شناسی نظم و نثر، دستور زبان، تاریخ احزاب، مقدمه بر کتاب‌ها و حواشی بر متون به ویژه شاهنامه فردوسی را دربرمی‌گیرد. دیوان اشعار از مهم‌ترین اثر این شاعر توانمند است.
بهار از انواع مختلف شعر، بیشتر به «قصیده سرایی» توجه داشت. قصاید او بیشتر زاده ذهنش بوده است و گاهاً قصاید شعرای سلف را مانند رودکی، فرخی سیستانی، جمال‌الدین عبدالرزاق، منوچهری و سنایی در وزن و قافیه تقلید می‌کرد. او در این شیوه نوآوری‌هایی را نیز پدید آورده است. الفاظ غیر از زبان فارسی را توانسته به گونه‌ای استفاده کند که باعث به هم ریختگی یا تغییر در ساختار کلام خود نشود.
هنر شاعری او را بعد از قصیده، باید در مثنوی‌های او دید. مثنوی‌های کوتاه و بلندی که شمار آن‌ها به بیش از هشتاد می‌رسد. در بین مثنوی‌هایش، میان مثنوی‌هایی که در بحر حدیقه سنایی یا شاهنامه فردوسی یا سبحه الابرار جامی سروده‌است بسیار توجه را جلب می‌کند.
این شاعر برجسته و چهره دست در پاره‌ای از ابیات، اصطلاحات نو پرداخته را در کلام خود جای داده که در غزل، رسمی متعارف و شناخته شده نیست، چنانکه در بیت اول غزلی انتقادی که آن را درباره مجلس شورا سروده دو کلمه «مخالف» و «تصویب» را با مهارت در معنای اصطلاحی امروزی آن به کار برده است.
به طور کلی هر چند در غزل‌های او مضامینی نو و لطیف می‌یابیم، لیکن بیشتر غزلیاتش با الهام از اوضاع زمان و انتقاد از آن سروده شده و روی هم ۹۳ غزل در محمدتقی بهار، دیوان او آمده است که نسبت به قصایدش چندان زیاد نیست. بهار در دیگر اقسام شعر نیز طبع آزمایی کرده و آثار ارزنده‌ای از خود به جا گذاشته است که در شمار آن باید از مسمّط ها و ترجیع بندها و ترکیب بندها و چهارپاره‌ها و قطعات و دوبیتی‌های او نام برد.
تضمین، یکی دیگر از هنرهای شاعری این استاد فقید به شمار می‌آید. وی در تضمین‌هایش مصراع‌های اول را چنان ابداع کرده که در معنی و شیوه گفتار با روانی و رسایی به ابیات غزل می‌پیوندد و ابیات غزل بی هیچگونه قطع و انحرافی معنای مصاریع پیشین را پی می‌گیرد و آن را به اتمام می‌رساند.
از شاهکاری‌های وی در شاعری می‌توان به مستزادهای شعری او اشاره کرد. در این نوع از شعر نیز گاه تصرفاتی کرده و به جای یک ترکیب، دو ترکیب در پایان هر مصراع آورده است.
برخی از آثار ارزشمند استاد شامل سبک شناسی، تاریخ احزاب سیاسی ایران، تصحیح تاریخ سیستان و مجمل‌التواریخ و القصص، منظومه چهارخطابه، تصحیح گلشن صبا، فتحعلی‌خان صبا، احوال فردوسی، تصحیح تاریخ سیستان، تصحیح مجمل‌التواریخ و القصص و تاریخ تطّور در شعر فارسی می‌شود همچنین مقالات ادبی و تحقیقی بهار، در زمان حیات یا پس از وفات او در جراید و مجلات و نشریات متعدد از جمله نوبهار، مهر، ایران، باختر، ارمغان، تعلیم و تربیت،... و سخن چاپ و منتشر شد.
