علی اشرف صادقی
سال و محل تولد: ۱۳۲۰، قم
رشته تخصصی: زبانشناسی
دکتر علی اشرف صادقی دارای دکتری زبانشناسی از سوربن فرانسه و استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، زبانشناس ایرانی، عضو شورای علمی دایرةالمعارف بزرگ اسلامی و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
در سوابق درخشان این چهره علمی میتوان به مواردی همچون بنیانگذار و سردبیر مجله زبانشناسی، مدیریت گروه فرهنگنویسی، مدیریت گروه دستور زبان فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره کرد.
دکتر اشرف صادقی جز نخستین کسانی است که علم زبانشناسی نوین را در خدمت مطالعه زبان فارسی درآورده است. وی شیفته زبان فارسی است، او میتواند با ذهنی باز و نگاهی عالمانه و عاری از تعصب تغییرات زبانی فارسی را مشاهده و مطالعه کند و اگر لازم باشد، از وقوع ناگزیر آنها نیز دفاع کند.
از ویژگیهای منحصر به فرد این استاد به نام زبانشناسی این است که او در چند زمینه اساسی در پژوهشهای مربوط به زبان فارسی متخصص تمام عیار است: متنشناسی، فرهنگنویسی، گویششناسی، دستور، واجشناسی و آواشناسی تحوّلات تاریخی زبان فارسی، ریشهشناسی، زبان عربی، و به این مجموعه میتوان آشنایی او به زبان فارسی میانه، زبانهای اروپایی به ویژه انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی را نیز افزود.
علی اشرف صادقی تا کنون صدها مقاله، گفتار یا یادداشت چاپ کرده است و هر یک از آنها حاوی نکتهای بدیع است که پیش از او کسی به آن صورت به آن نپرداخته است. در پشت هریک از این مقالات عالمی نشسته است که میکوشد برای سوالات زبانی خود و دغدغههای علمیاش پاسخی بیابد. دکتر صادقی تألیف ۵ کتاب و بیش از ۱۳۰ مقالۀ علمی به زبانهای فارسی، انگلیسی و فرانسوی را در فعالیتهای پژوهشی خود دارد.
از آثار بسیار ماندگار و مشهور دکتر اشرف صادقی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تدوین بخشی از حرف "گ" لغت نامه دهخدا، ترجمه و ویرایش دو فصل از کتاب «زبانشناسی نوین»، نتایج انقلاب چامسکی، ترجمه کتاب «زبانهای ایرانی»، این اثر از جمله کوششهای ارجمندی است که برای طبقهبندی زبانها و گویشهای ایرانی صورت پذیرفته است. کتاب حاضر در پنج فصل سامان یافته است. در ابتدا اطلاعاتی درباره خانواده زبانهای ایرانی ارائه میدهد و سپس به زبانهای ایرانی باستان، ایرانی میانه و ایرانی نو میپردازد و در خاتمه، کلیاتی راجع به طبقهبندی تاریخی و گویش شناختی این زبانها بیان میکند. اضافه کردن سالهای قمری در کنار سالهای میلادی، برخی توضیحات و ذکر بعضی منابع مهم و اساسی از دیگر اقدامات ایشان است. این کتاب در دوره هجدهم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال معرفی و برگزیده شد.
ترجمه «زبانهای ایرانی از ارانسکی»، تصحیح ترجمه الابانه، «شرح السامی فی الاسامی»، تصحیح «خلاصة الاشعار و زبدة الافکار»، «تصیح ترجمه الابانه»، تصیح «فرهنگ فارسی مدرسه سپهسالار»، تصحیح و تحشیه «لغت فرس اسدی»، «تکوین زبان فارسی»، «دستور زبان فارسی برای رشته فرهنگ و ادب آموزش و پرورش» در سه جلد، «فارسی قمی»، «مسائل تاریخی زبان فارسی» «نگاهی به گویشنامههای ایرانی» از دیگر تألیفات این استاد بزرگوار میباشد.
انتخاب به عنوان چهره ماندگار عرصه زبان و ادبیات فارسی در نخستین همایش چهرههای ماندگار در سال ۱۳۸۰ از افتخارات این استاد تمام دانشگاه تهران است.