اسدالله آل بویه
سال و محل تولد: ۱۲۸۷ دیلمان، گیلان
وفات: ۲۵ شهریور ۱۳۸۱
رشته تخصصی: علوم ریاضی
دکتر اسدالله آلبویه دارای دکتری علوم ریاضی از دانشگاه سوربن پاریس و عضو هیأت علمی دانشکده علوم دانشگاه تهران، ریاضیدان، سیاستمدار، روزنامهنگار و ادیب ایرانی است.
استاد آلبویه با آگاهی از ظرافت و قداست خاص دانش ریاضیات به ویژه هندسه، که از مبانی یقینی برخوردار میباشد، عمر شریف خود را در فراگیری و تدریس آن سپری کرد. آلبویه در یادگیری علم هندسه به استادان بزرگ ایرانی، همچون مرحوم میرزا غلامحسین رهنما اکتفا نکرد و برههای از عمر خود را به کسب علم و معرفت از محضر استادان فرانسوی پرداخت که تمامی آن استادان، جد و جهد او را در طلب علم و دانش میستودند و گواهی نامههایی که به دست آورده، صادق بر این حقیقت است. درباره عملکرد بینظیر این استاد ریاضی، باید به این مساله اشاره کرد که ایشان از بنیانگذاران ترجمه اصطلاحات ریاضی به فارسی در فرهنگستان ایران است. به جای نصف الزاویه واژه نیمساز و به جای قائم الزاویه، مثلث راست گوشه را پیشنهاد کرد.
این استاد فرهیخته، با تبیین بحث ارتباط و پیوند علم با صنعت، فناوری و مناسبات مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، به جامعهی علمی و دانشگاهی خدمت مضاعفی کرده است. زبان خاص و دور از پیرایهی به کار رفته در تالیفات استاد آل بویه، در دورهی اوج مدرنیزم در دههی ۶۰ و ۷۰ میلادی از نگاه امروزی، ادبیات و نحوهی نگارش «پسامدرنیستی» را تداعی میکند.
این استاد برجسته در حوزه علوم ریاضی، دهها کتاب درسی در رشته ریاضیات به ویژه هندسه برای دانشجویان و دانشآموزان دبیرستان تألیف کردند و مقالههای علمی و فلسفی بیشماری در نشریات آن روزگار به چاپ رساندند. آل بویه علاوه بر دانش ریاضی از قریحه و ذوق شاعری نیز بهره کافی داشته است. تخلص او در شعر عمدتاً «بویه» است و بیشتر اشعار او تعلیمی و اخلاقی است. غزلهای او سرشار از مضامین عاشقانه و عارفانه است و مجموعه «ترانههای بویه»، «مجموعه شعر دیوان بویه»، از تألیفات ایشان در عرصة شعر و ادب است و «ترانههای بازپسین» آخرین دفتر شعر استاد است که بعد از مرگش چاپ شد. همچنین آثار نظم و نثر او در مجلهی «سخن» و روزنامهی «سازمان» به چاپ رسیده است.
دکتر اسدالله آلبویه، علاوه بر تدریس در دانشگاه، به دلیل استعداد مدیریتی که داشت مشاغل اداری متعددی از قبیل ریاست کل کارگزینی وزارت دارایی، مدیریت کل دبیرخانه دانشگاه تهران، معاونت وزارت فرهنگ، عضویت در شورای عالی فرهنگ، عضویت در شورای عالی دانشگاه و شورای عالی معادن را به عهده داشته است. استاد آل بویه پس از دوران بازنشستگی، چندی به فعالیتهای اجتماعی پرداخت و روزنامهی «سازمان» را دایر کرد و به دنبال آن، حزب «آهنگ ما» را بنیاد نهاد، که پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به تعطیلی گرایید.