عنوان پایان‌نامه
مطالعه جامعه‌شناختی تحولات تمشیت امور روستاها در دوران قبل و بعد از اصلاحات ارضی در ایران مورد مطالعه: روستاهای فلات مرکزی ایران در بخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه “
- رشته تحصیلی
- جامعه شناسی توسعه روستایی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 81650;کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی شماره ثبت: 5336 رس;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 81650;کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی شماره ثبت: 5336 رس
- تاریخ دفاع
- ۲۷ بهمن ۱۳۹۵
- دانشجو
- شاپور سلمانوندی
- استاد راهنما
- مهدی طالب
- چکیده
- تمشیت امور روستا در طول تاریخ و تا انجام برنامه تحول ساختاری اصلاحات ارضی، متاثر از نظام زمینداری و مالکیت زمین بود. شرایط اجتماعی- سیاسی جامعه بزرگتر و حکومت مرکزی، تعیین کننده نوع واگذاری زمین به برگزیدگان دربار و روئسای قبایل محلی، در ادوار مختلف به اشکال گوناگون و مشخصاً تحت عنوان اقطاع، تیول و سیورغال و ... بود. هدف این پژوهش مطالعه نحوه سر و سامان دادن به امور روستا در دوره قبل از اصلاحات و مشخصاً در سه دوره نظام زمینداری، نظام مالکیت زمین (بزرگ مالکی) و دوره بعد از اصلاحات ارضی (مالکیت خرد و متوسط) و همچنین مطالعه مدیریت روستایی جدید در قالب شورای روستایی و دهیاری است. روش این پژوهش کیفی است، برای گردآوری داده های تاریخی به مشاهده اسناد، و برای گردآوری داده های مربوط به مدیران محلی از قبیل مالک، کدخدا، دهبان و همچنین انجمن ده و سپاهیان انقلاب سفید، علاوه بر بررسی اسناد، تعداد 20 مصاحبه با بازماندگان قبل از اصلاحات ارضی و تعداد 30 مصاحبه ساخت نیافته و باز با معمرین 16 روستای بخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه که به روش گلوله برفی به دست آمده بود، استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل مضمون استفاده گردید و اعتبار آن با روش «روایی تفسیری» سنجیده شد. از یافته های مهم این تحقیق، شناخت سه مضمون عمده برای تمشیت امور روستا، مهارگری- انحصار، تمرکز مدیریت و تفرق مدیریت است. در دوره ای که نظام زمینداری حاکم بود، به دلیل موقتی بودن حاکمان، استفاده دوره ای از زمین ها و دست به دست شدن زمین ها میان برگزیدگان دربار، نظام پایداری برای تمشیت امور روستا شکل نگرفت. تمشیت اداره امور روستا در این دوره به شکل مهارگری-انحصاری بود: اخذ خراج و انواع مالیات سنگین، تصرف انحصاری زمین و روابط فراقتصادی زمینداران با روستاییان بود. در دوره «مالکیت زمین» که با لغو تیولداری شدت یافت، تمرکز مدیریت بر امور روستا هم شکل گرفت، تدابیر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مالک، قدرت اجرایی و نظارتی کدخدا و همچنین تدوین قوانین دولتی مضمونهای عمده مدیریت متمرکز روستا در این دوره هستند. در دوره بعد از اصلاحات ارضی و با از بین رفتن رکن اصلی تمشیت امور روستا(مالک) و تضعیف شدن قدرت کدخدا، مدیریت به تدریج به سمت تفرق و چندگانگی حرکت نمود. از جمله مضمون های عمده دوران تفرق مدیریت روستا می توان به ورود سپاهیان انقلاب سفید به روستا، تشکیل خانه انصاف و همچنین برجسته نمودن تعاونی های روستایی و تشکیل انجمن ده و در سال 1353 قانون انجمن ده و دهبانی اشاره نمود. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که به احتمال غریب به یقین، در دوران «نظام زمینداری» که دولت و برگزیدگان دولت، مالک اصلی زمین بودند، اجبار سیاسی و در دوران «مالکیت زمین» اجبار اقتصادی-سیاسی و در دوران بعد از اصلاحات ارضی نوعی اجبار سیاسی-اجتماعی بر تمشیت امور روستاها حاکم بوده است. متعاقب این نتیجه، تمشیت امور روستا با اجبار سیاسی، منتهی به «مهارگری- انحصار» امور روستا و اجبار اقتصادی-سیاسی منجر به «تمرکز مدیریت» و اجبار سیاسی-اجتماعی منجر به «تفرق مدیریت» روستا شده است. مدیریت روستا در دوران انقلاب اسلامی، کما فی سابق با برنامه ریزی و قوانین دولتی پیش می رود و دولت مهمترین عنصر تصمیم گیرنده برای اداره امور روستا محسوب می شود «تفرق مدیریت» همچنان مضمون اصلی مدیریت جدید روستایی در ایران است. در سال 1377، با تصویب قانون دهیاری، شورای روستا صاحب یک مدیر بومی، برای اجرای مصوبات و پیگیری تصمیمات آنها شد. دهیار، مقام و موقعیت و وظایفی شبیه دهبان داشت، با این تفاوت که دهیار توان اجرایی پایین تری در حل و فصل مسائل روستایی نسبت به دهبان داشت. از نظر دهیارها، دهیاری ها با چالش ها و مسائلی از قبیل نداشتن امور حقوقی، عدم مشارکت مردم، بی اعتمادی مردم، نداشتن اقتدار بین سازمانی، نداشتن امنیت شغلی دهیار، دست به گریبان است. از نظر مردم، دهیاری یک نهاد دولتی بوده که برنامه هایی که از طرف دولت به وی ابلاغ می شود، مستقل اجرا می نماید، هیچ برنامه ای برای مشارکت مردم در تصمیم گیری ها ندارد، دهیارها در بیشتر مواد جهت گرایی فامیلی دارند، مصداق آن، واگذاری پروژ های عمرانی در قالب مناقصه های صوری است. از نظر اعضای شورای روستا، انتظارات مردم فراتر از حدی است که دهیاری و شورای روستا بتوانند پاسخگو باشند، به همین خاطر در بیشتر برنامه ها و طرح های شورا و دهیاری مشارکت نمی کنند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که قانونگذار مدیریت جدید روستا، به اداره امور اقتصادی و تولید روستا هیچ توجهی ننمونده است و بیشتر بر بعد خدماتی و رفاهی روستا تمرکز نموده است. مدیریت جدید روستا، از دوران تمرکز مدیریت روستا(از مشروطیت تا اصلاحات ارضی) که دارای کارکردهای ارزشمندی همچون مصالحه گر، حمایتگر، حامی فرهنگ سنتی مشارکت و همچنین تجربه گرا و همه جانبه نگر بود، هیچ تجربه ای به ارث نبرده است. دستاورد مطالعات تاریخی این رساله در قبل از مشروطیت، شناخت یک دوره تمشیت امور روستا تحت عنوان دوره مهارگری-انحصار است که متولیان آن زمینداران بودند. دستاورد دیگر این تحقیق شناخت کیفی وضعیت مدیریت جدید روستا است، که نشان از مدیریتی ناقص، نارسا و ناکارآمد می دهد، به این دلیل که دهیاری ها فاقد امور حقوقی هستند، پیامد این امر بی قدرتی دهیار در بین روستاییان و بی اقتداری در بین سازمانهای دولتی می باشد که مجموعاً توان اجرایی این مقام محلی-دولتی را در پایین ترین سطح خود نگه داشته است.
- Abstract
- Sociological study how to manage the affairs of the village in before and later land reform in Iran: Case study: the villages part north Garcan of Mobarake County The management of village affairs, historically, until the path breaking plan of land reforms was affected by landholding and land ownership systems. This research aimed at studying the nature of village affairs management during landholding system, land ownership system, and the period after land reforms. The method used in this study is qualitative one, and the data is analyzed through thematic analysis technique and its validity is measured through validity-interpretive method. Identifying three major themes regarding the village affairs management, management-monopoly, and the centralization of management and the dispersion of management are among the significant findings of this inquiry. During the reign of landholding system, a durable system for management of the villages' affairs didn’t take shape due to the transitory of rulers, temporal use of the lands, and the temporal ownership of land among the court chosen individuals. The management of the villages' affairs during this period was based on monopoly management: controlling the income through verities of tax collections, controlling the sources of the wealth through the landholding monopoly, and controlling the power through ultra-economic relations among land owners and the peasants. During "the land ownership," the villages' management was under central management: economic political and social procedures of the owner, administrative authority of the alderman, and the codification of government rules were among the major themes of central management over the villages. During the period after the land reforms and after the demise of the main pillar of villages' management (owner) and the decay the alderman's authority, the management began to find a multiple nature. The entry of the white revolution armies into the villages, the formation of the guild house, and also village co-ops and the formation of village council are among the major themes in this period. The finding of the research shows that the village's affairs management was under political coercion, economic-political coercion, and political-social coercion during landholding system, the land ownership, and the period after land reforms, respectively. Accordingly, the political coercion, the economic-political coercion, and political-social management led to the monopoly of management, the centralization of management, and the dispersion of management of village's affairs, respectively. Village management during the Islamic Revolution, The same goes forward with planning and government regulations and the most important element is the decision maker for the administration of the village."Dispersion management" as the main theme of the new rural management in Iran. In 1377, the Dehyari law, the village council owns a local administrator, and follow-up legislation to implement their decisions. Dehyar status and tasks Dehban was like, except had that administers the performance of lower resolution. The Dehyars administers with challenges such as Lack of Legal Affairs, lack of public participation, distrust people, Lack of authority of the organization, lack of job security Dehyar is facing. The people, the government agency that administers a program that will be communicated to him by the government, Independent runs, There are no plans for public participation in decision-making, Dehyars are in more of a family orientation, Where applicable, transfer of development projects in the form of formal bids. The members of the village council, beyond the extent that Dehyars expectations of the people and the village council could be held accountable, That's why most plans do not participate in the council and village administrations. The findings show that the new management legislator village, the economic and productive affairs of the village did not pay any attention and more focused on the service and welfare of the village. The new management of the village, from the village management focus with valuable functions such as compromise, though, Supportive, pro-traditional culture of participation as well as the experience-oriented and holistic No experience is not inherited. Achievements of Historical Studies in the Epistle to the Constitutional, Recognizing a village affairs in the name of controlling-monopoly that the owners were landowners. Another achievement of qualitative research identifying new management of the village, which marks the flawed management, inadequate and inefficient this is because the Dehyar lack of legal affairs, The consequence is Dehyar powerlessness among the villagers and authority Among the government agencies that In total, the performance of the local-government officials kept at the lowest level. Key words: village's affairs management, the monopoly of management period, the centralization of management, dispersion of management, landholding system, land ownership, land reforms, Village Council
