عنوان پایان‌نامه
دلالت فراسیاقی قرآن؛ رویکردها، ادله، و آسیب‌ها
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی - علوم قرآن و حدیث
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002916;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 82093;کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002916;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 82093
- تاریخ دفاع
- ۱۷ اسفند ۱۳۹۵
- دانشجو
- محمد خطیبی
- استاد راهنما
- علی راد
- چکیده
- برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می‌کنند، قابلیت دلالت بر معانی دیگری با چشم‌پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی در این پژوهش به مدلول فراسیاقی یاد می‌شود. کشف چنین دلالت‌هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره‌های قرآنی و یا فرانگری از تنگناهای سیاق متنی آیات امکان‌پذیر است. شیوه بیانی بی‌بدیل قرآن به دلیل برخورداری از شاخصه‌ها و مؤلفه‌هایی چون ذووجوه بودن، جامعیت دلالی در قالب ساختارهای موجز، قابلیت چند معنایی و تکرار گزاره‌های یکسان در مجموعه‌ها و سیاق‌های معنایی متفاوت که جملگی برخاسته از ماهیت زبانی و ساختار خاص ادبی آیات قرآن کریم است، اعتبارمندی استنباط‌های فراسیاقی را فراهم می‌آورد. چنین رویکردی ریشه در روایات تفسیری اهل بیت (ع) دارد و شواهد قابل توجهی را می‌توان در خصوص حجیت و اعتبار دلالت فراسیاقی با تکیه بر وجوه برآمده از روایات تفسیری اقامه کرد. دلالت فراسیاقی به عنوان یکی از پیش‌فرض‌های پذیرفته شده در برخی از گونه‌های تفسیری و مطالعات قرآن‌پژوهی نقش‌آفرینی کرده و در عرصه‌های مطالعات میان‌رشته‌ای و روش تفسیر موضوعی قرآن ظهور و بروز پیدا کرده است. بی‌شک برداشت‌های فراسیاقی مفسران نیازمند مطابقت آن با معیارهای ادبی، ضوابط عقلائی و نظام معنایی حاکم بر آیات قرآن است. با توجه به نوع استعمال دلالت فراسیاقی در مواریث تفسیری، نگرش مفسران در دو محور رویکرد معناشناختی و رویکرد انتقادی مورد تفکیک قرار می‌گیرد و رویکرد معناشناختی مفسران در چهار ساحت اقتباسی، تأویلی، تباینی و ساختاری طبقه‌بندی می‌شود. ارزیابی حاصل ازاین‌رویکردها خود به طبقه‌بندی اقسام دلالت فراسیاقی در میدان‌هایی چون فرازهای استطرادی، اسماء و صفات الهی، آیات مشتمل بر قوانین و سنن الهی، آیات مناقب و مثالب، آیات فاقد شاخص پیوستگی در نزول و موضوع و اطلاقات و عمومات می‌انجامد. ملاحظه برداشت‌های فراسیاقی نشان می‌دهد که این عرصه آسیب‌پذیری‌ها و آفت‌آفرینی‌های متعددی را به خود دیده است. تحمیل پیش‌فرض‌های مفسر، تسامح و سطحی‌نگری در انطباق روایات تفسیری با فرازهایی قرآنی، ناسازگاری و عدم انطباق با ظواهر و بسترسازی برای رأی‌گروی از اهم نابسامانی‌های عرصه فراسیاقی است که نمونه‌های کاربردی و شواهدی عینی عدیده ای دراین باره وجود دارد. پژوهش حاضر تلاشی است در راستای تحلیل مسائل پیش گفته که در چهار فصل "کلیات و مفاهیم" "ادله اعتبار و ضوابط دلالت فراسیاقی، "رویکردهای مفسران در دلالت فراسیاقی " و" آسیب شناسی فهم فراسیاقی"سامان یافته است.
- Abstract
- Some verses of the Holy Quran in addition to meaning that express at linguistic context and texture space, have capability of implication To other meanings with ignoring linguistic context, that in this research these meanings are reminded as ultra context implication. Discovery of such implication despite of obligation to the principles and criteria of exegesis , is possible by segregation and separating Quranic predicates or ultra review from context limitations. Literary method of Quran because of having attributes and characteristics such as equivocality, conceptual universality in concise structure, capability of polysemy and repeating the same phrases in different conceptual contexts, that all of them arising from literary nature and specific structure of Quran, eventuate validity of ultra context elicitations. Such approache has root at Ahlolbayt interpretative narrations and can provide remarkable instances about ultra context reliability in accordane deduced meanings from interpretative narrations. ultra context as one of the acceptable principal has roled at some of exegetic kinds and quranic studies and uotcroped at multidisciplinary and quranic studies and the method of thematic quran exegesis. Indeed ultra context inferences of exegesises need to accordance wirh literary criteria, rational principles and meaningful system ruling on quranic verses. In addition to type of ultra context use in exegetive patrimonies, the exegesise viewpoint was segregated at two approaches semantic and critical and semantic approaches was divided in four fields adoptive, paraphrastic ,contrastive, constructive. The valuation following from this aproaches lead to division of oltra context kinds at fields like digressing phrases, divine names and attributes, the verses including divine rules and traditions, verses of virtues and rascalities,verses without indicator of continuity at descent and subject and releases and generalities Considering of meta context interfences shows this field looks several vulnerabilities and damages to itself. Imposition of exegete backgrounds, negligence and disregard at coincidence to quranic phrase with interpretative narrations, discord and conflict with outwards and making bed for polling are From important disorganization of ultra context field, that about this there are several applicant samples and exact instances. This research is an effort to analyzing mentioned problems, that was adjusted in four chapter “ generalities and significances” reliability reasons and rules meta context implication” ,”exegetes approaches in meta context implication” and “pathology of meta context understanding”.
