عنوان پایان‌نامه
باز پژوهی حجیت قطع در علم اصول
- رشته تحصیلی
- فقه و مبانی حقوق اسلامی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 563د;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72094;کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 563د;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72094
- تاریخ دفاع
- ۰۴ بهمن ۱۳۹۴
- دانشجو
- محمدرضا حمیدی
- استاد راهنما
- علیرضا هدائی
- چکیده
- یکی از مسائل مهم اصول فقه را به لحاظ ثمرات و نتایج می توان مسئله ی حجیت قطع دانست؛ بسیاری از اصولیون متأخر با تأکید بر ذاتی بودن مفهوم حجیت برای قطع، حجیت داشتن قطع را از مسائل بدیهی و بدون نیاز به برهان و بیان برشمرده اند و به چگونگی ذاتی قرار گرفتن مفهومی اعتباری برای امری حقیقی اشاره ای نداشته اند. در این نوشتار ضمن تبیین محال بودن ذاتی قرار گرفتن مفاهیم اعتباری برای امور حقیقی، ثابت شده است که حجیت نمی تواند ذاتی قطع - دست - کم در معانی منطقی ذاتی- قرار گیرد؛ لذا مسئله ی حجیت قطع از باب حمل ذاتیات بر موضوعاتشان نبوده و گزاره ای بدیهی محسوب نمی شود. از این روی می بایست با تکیه بر دلایل عقلی یا عقلایی چگونگی حجیت قطع را تبیین نمود. بر اساس یافته ی این تحقیق، تنها معنای محصّل برای حجیت قطع آن است که هرگاه مکلف از طرق عقلایی و علم آفرین نسبت به‌حکم یا موضوع حکم شرعی یقین بالمعنی الاخص پیدا کند، حکم یاد شده بر وی منجّز خواهد بود و اگر احیاناً در این راه به خطا رفته باشد معذور به حساب می آید؛ اما اگر جهل به تکلیف واقعی ریشه در تقصیر خودش داشته باشد قطع وی دارای حجیت نخواهد بود. این یافته، ریشه در مقدمات عقلی داشته و سیره ی عقلا نیز بر همین منوال قرار گرفته است. از آنجا که حجیت نمی تواند ذاتی قطع باشد، جعل حجیت برای قطع دارای هیچ محذوری نبوده و سلب حجیت از برخی طرق که امکان دارد به قطع هم بینجامند، علاوه بر ممکن بودن، واقع نیز شده است. از فواید و ثمرات مهم این نظر می توان به سازگاری با مبانی کلامی و روایی، تدوین صحیح تر مباحث حجت، پیش گیری از تعارض قطع مکلف و امارات عقلایی و شرعی در استنباط های فقهی و گشوده شدن باب مطالعات تطبیقی میان اصول فقه و دانش معرفت شناسی اشاره داشت.
- Abstract
- Certainty of those who are considered to be responsible is called finality in U??l and such finality may turn out to be either knowledge or ignorance in reality. Psychological aspects of finality have always received more attention in dividing and analyzing U??l al-fiqh while its Epistemological aspects have largely gone unnoticed. Despite such tendencies, further investigation of finality in writings of Usuli experts reveals that, from their point of view, epistemological principles are the real yardstick against which certainty of finality is measured Explanation of notion of the authoritative and surveying its essentials is the most significant problem in the science of Usul al-Fiqh ،which is ،in turn ،rooted in hadiths as well as its own particular theological doctrines. The most prominent Usuli opinions on the problem of authority are presented chiefly on the basis of essential authority of the certitude and conventional authority of authorized conjectural proofs ،along with the principle of nonauthority. Explaining traditional and theological roots of authority and expounding deficiencies of prominent opinions ،the present essay attempts to present more acceptable principles in this connection. It seems that the unified meaning of “authority” in Usuli discussions is “capability of argumentation on the basis of knowledge produced by existence of authorized conjectural proofs ،conditional upon not being rejected by the divine lawgiver.” In this structure ،authority of authorized conjectural proofs and ways made by the judgment of the wise is treated as the principle and incontrovertible-making and excuse-making of authorized conjectural proofs are treated as being results of existence of spirit of responsibility or fault in trusting authorized conjectural proofs as preliminaries of producing of certitude or confidence. In addition to being more demonstrative compared to the prevailing views ،this opinion leads to less controversial consequences and is more compatible with hadiths on the authority. The term "inherent" is one of the logic science terms and has various meanings, the definition and criteria of each is different. Scholars of jurisprudence in some fields of this knowledge have used this term to describe the relationship between subject and predicate propositions of principles of which we can point out "certitude authority". The mentioned subject is considered as one of the controversial issues of jurisprudence due to lack of detailed breakdown of the meanings of the term "inherent" and its criterion. According to the criteria provided in the philosophy, authority as a matter of credit cannot be considered as a matter of certitude inherent; whether in the form of quint overall inherent, or essential accident inherent and intrinsic argument. If the purpose of the inherent is common sense and unscientific which is used for arbitrary matters, the certitude inherent authority can have a positive sense but this meaning has nothing to do with "inherent" term mentioned in logic science and its rules. This study tries to explain epistemological principles of finality and its benefits. One of the advantages of this method is that when we approach finality epistemologically, it is more compatible with Kalami principles and provides us with an opportunity to make a comparison between proof in U??l and the issues concerning validity of statements in epistemological sciences. Keywords: certitude, conjecture , authority, argument intrinsic . essential accident ,the conduct of the wise.
