عنوان پایان‌نامه
ارزیابی جریان زیست محیطی با روشهای مختلف با نگرش زه آبهای کشاوری (مطالعه موردی: رودخانه جاجرود)
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی-آبیاری وزهکشی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 5322;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 57582
- تاریخ دفاع
- ۲۷ آذر ۱۳۹۱
- دانشجو
- آزاد حیدری
- استاد راهنما
- تیمور سهرابی
- چکیده
- با توجه به کمبود آب و همچنین توزیع نامناسب مکانی و زمانی بارش در کشور، اجرای طرح¬های توسعه منابع آب بویژه سدسازی و انتقال بین حوضه ای آب، اجتناب ناپذیر خواهد بود. بمنظور پیشگیری از اثرات منفی درازمدت این طرح¬ها بر اکوسیستم¬های رودخانه¬ای، لازم است نیازمندی¬های هیدرولوژیکی و اکولوژیکی رودخانه در قالب یک نیاز آب زیست محیطی تعریف شده و در تعاملات تخصیص آب مد نظر قرار گیرد. در این تحقیق ایستگاه لتیان بر رودخانه جاجرود برای مطالعه انتخاب شد و از داده¬های بلند مدت هیدرولوژیکی (1325-1390) که به دو بازه قبل و بعد از انجام تغییر(سال1343) تقسیم شدند تا اثرات سد بر رودخانه مشخص شود. همچنین از اطلاعات گردآوری شده و نتایج حاصل از آنالیز کیفی نمونه¬های برداشته¬شده در تاریخ¬های مختلف از رودخانه، برای بررسی وضعیت کیفی آب رودخانه و نیز پیشنهاد جریان زیست محیطی با نگرش زه¬آبها استفاده شد. نتایج حاصل از روش¬های مختلف از این قرار بود که روش تنانت مقادیر 94/0 مترمکعب بر ثانیه برای پاییز و زمستان و 84/2 برای بهار و تابستان، شاخص تداوم جریان Q95 مقدار 9/1 مترمکعب بر ثانیه، حد پایین روش محدوده تغییر پذیری مقدار 55/2 مترمکعب بر ثانیه و روش نظریه استاندارد مقدار 57/7 پیشنهاد کردند. همچنین ارزیابی¬های حاصل از نرم¬افزار IHA نشان داد که درجه تغییرات 26 شاخص از 33 شاخص هیدرولوژیکی زیاد تا متوسط و فقط 7 شاخص دیگر درجه تغییرات آنها پایین به دست آمد. نتایج حاصل از بررسی وضعیت کیفی آب رودخانه در مقایسه با استاندارد وزارت نیرو از لحاظ غلظت منیزیم، کل مواد جامد محلول، EC و pHمناسب ارزیابی شد اما از نطر غلظت نیترات، فسفات، BODو COD در محدوده مرز مجاز و تا حدودی خطرناک ارزیابی شد. که دلیل آن وارد شدن پسآب¬های خانگی و کشاورزی به آب رودخانه شناسایی شد. در ادامه مقدار 7/2 به عنوان جریان زیست محیطی با نگرش زه¬آب با استفاده از رابطه Q با در نظر گرفتن بحرانی¬ترین مقدارBOD و با هدف کم کردن غلظت آن تا حد مناسب محاسبه شد. این جریان را می¬توان در مواقع بحرانی و خاص برای کنترل کیفیت آب رها ساخت اما هدف اصلی باید جلوگیری و کاهش ورود آلودگی به رودخانه باشد. ارزیابی¬ها بیان کننده درجه بالای تغییرات هیدرولوژیکی در بازه ایستگاه لتیان بودند که نشان دهنده اختلال قابل توجهی در رژیم جریان طبیعی بوده و مشخصه¬های هیدرولوژیکی که رابطه تنگاتنگی با اکوسیستم رودخانه جاجرود دارند، دچار تغییر شده اند که دلیل اصلی آن ساخت سد بر روی رودخانه و عدم ملاحظات زیست محیطی می¬باشد. همچنین وضعیت کیفی آب رودخانه نیز در صورت عدم رسیدگی و برنامه ریزی صحیح و جلوگیری از ورود آلودگی¬ها به رودخانه در آینده نزدیک چه برای اکوسیستم و چه برای انسان می تواند بسیار خطرناک باشد.
- Abstract
- The water shortages and non-uniform distribution of rainfall, makes the sustainable development of water resources inevitable. In order to prevent negative effects on long-term river ecosystems, it is necessary to preserve the ecological requirements of the river systems. Environmental requirements of rivers are often defined as a suite of flow discharges of certain magnitude, timing, frequency and duration. These flows ensure a flow regime capable of sustaining a complex set of aquatic habitats and ecosystem processes and are referred to as “environmental flows”. For conducting this research, Latian Station in the Jajrood River was chosen and long term hydrological data which were separated into two different divisions, pre & post impact (year 1965 the impact year) were used. The analysis results from the water samples were used also so that the assessment can be done with consideration of drainage waters. The results were 0.94, 2.84, 1.9, 2.55 and 7.57 m3/s for the Tenant method in fall-winter, spring-summer, the Q95 indicator of flow duration curve, low RVA and standard presumption, respectively. Also IHA analysis showed that 26 indicators from the 33 hydrologic indicators had suffered medium to high degree alternations, and only for 7 of them the degree of alternation were low. When Mg, TDS, EC and pH concentration were analyzed, the water quality was evaluated to be good but the analysis on BOD, COD, nitrate; phosphate concentration showed that these amounts are a little high in comparison with the criterion of Ministry of Energy. The reason was wastewaters entrance into the river. In order to retain the water quality in a good condition, the environmental flow with consideration of drainage water with the help of the Q equation by using the highest amount of BOD as the critical amount, was calculated to be 2.7 m3/s. The results indicated high degrees of hydrologic alternation in the Latian station which showed significant disorder on the natural flow regime and the hydrologic indicators which are closely related to the river ecosystem have been altered. And the reason is building the Latian dam and improper environmental considerations. If the improper managements continues and no specific action to prevent the wastewater entering to the river is done, in the near future the water quality is predicted to be dangerous for both human and the aquatic ecosystem.
