عنوان پایان‌نامه
بررسی کرامت آدمی و نسبت آن با تربیت اخلاقی از منظر متون اسلامی ( قران و حدیث)
- رشته تحصیلی
- تاریخ وفلسفه آموزش و پرورش
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 56698
- تاریخ دفاع
- ۲۹ شهریور ۱۳۹۱
- دانشجو
- محمد شهریاری
- استاد راهنما
- محمدرضا شرفی جم
- چکیده
- چکیده «کرامت نفس» از مبانی مهم تربیت اسلامی و از مفاهیم پر بسامد در مباحث اخلاقی متون اسلامی است؛ در بیان برخیمفسران، محور تعلیم و تربیت دین الهی کرامت بوده و یا اساس تعلیمات آسمانی بر کرامت انسان نهاده شده است،در بیانیدیگراز منظر اسلام، آن نقطهای از روح انسان که برای احیای اخلاق و در مسیر تربیت اخلاقی انسان، به عنوان یک نقطه اساسی، باید مورد توجه قرار گیرد کرامت‌نفس است. این پژوهش با بررسی آیات و روایات مشتمل بر مفهوم کرامت انسان، به روش فقه‌الحدیث، توصیف، تحلیل و استنتاج در پی شناسایی کارکرد این مفهوم در تربیت اخلاقی برآمده و بر این اساس الگویی از تربیت اخلاقی با محوریت کرامت آدمی شامل 5 مبنا، یک هدف نهایی(کرامت اکتسابی)، سه هدف واسطی(خودشناسی، احساس کرامت‌نفس و تقوا) 5 اصل و 5 روش کلی را ارائه داده است. در این پژوهش، با بررسی متون دینی،مفاهیم مرتبط با کرامت شناسایی، و روشن شد این مفاهیم در ارتباطی منطقی با هم بوده و می‌توان الگویی از تربیت اخلاقی را با محوریت مفهوم کرامت‌نفس ارائه کرد. در تعالیم اسلامی، کرامت از وجهی ذاتی وجود انسان تلقی شده است که از این حیث به عنوان یک مبنا در تربیت اسلامی مورد توجه قرار می‌گیرد مایه این نوع از کرامت، عقل و فطرت انسان یا بطور کلی روح الهی انسان می‌باشد. از وجهی دیگرکرامت، اکتسابی(عزت) نامیده شده است، که از این حیث یک هدف در تربیت اسلامی تلقی می‌شود. علاوه بر این، مفاهیم دیگری چون «احساس کرامت‌نفس»، «خودشناسی» و «تقوا» در قرآن و روایات، در ارتباط با مفهوم کرامت مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس، در جریان تربیت اخلاقی، متربی باید نسبت به جنبه‌های ارزشمند وجودی خود، که همان جنبه ملکوتی(نفخه الهی) و استعدادهای بالقوه(عقل و فطرت) انسان -که منشا کرامت ذاتی آدمی است- معرفت پیدا کند، تا این معرفت(خودشناسی)در کنار سایر عوامل سلبی و ایجابی، منجر به احیای احساس کرامت‌نفس در وی شده و زمینه نیل به ارزش‌های اخلاقی و اکتساب کرامت مضاعف(عزت) را برایمتربی، در سایه ایمان، عمل صالح و با محوریت تقوای الهی پدید آورد.بر این اساس در فرآیند تربیت اخلاقی متربی، خودشناسی و در پی آن، احساس کرامت‌نفس، نقطه آغاز(مبدا) و تحصیل کرامت اکتسابی که ملازم تقواست، هدف(مقصد) می‌باشد. کلمات کلیدی: تربیت اخلاقی، کرامت ذاتی، خودشناسی، احساس کرامت‌نفس، تقوا، کرامت اکتسابی.
- Abstract
- abstract "human dignity" is one of the highly important bases of Islamic education and its concept is a matter of large frequency in the religious texts. On the one hand we can count on the concept of "dignity" as an essential dimension of human being nature and in turn it is a theoretical basis of education. On the other hand it is an obtainable virtue (" doubled dignity") and in consequence a moral goal in Islamic education. In as much as the descriptions just expressed, are true of the "dignity",the concept in hand is capable to be a center of attention in the Islamic education especially in its moral aspects. Some commentators of holy Koran believe that "human dignity" is the corner stone of Islamic education. Even it is expressed that all divine instructions are based on human being "dignity". In other words in Islamic viewpoint, "dignity"is a starting point and also a stepping stone of actualization of human being moral aspects. During the proses of education, the person who is under educating must become aware of his high values,transcendental dimensions and of his perfectibility which are given by God, in order to move toward moral values. The well-known concept of self-cognition which is the starting point of moral evolution, in the atmosphere of Islamic moral discussions – at list as it seems to me- is nothing but another expression of the very concept in hand. Key words:moral education, essentialdignity
