---

سازند‌های آواری آپشرون، آقچاگیل و چلکن(پلیوسن-پلیستوسن)سازندگان اصلی توالی رسوبی چاه شماره-1 میدان نفتی سردار جنگل راتشکیل می‌دهند. به دلیل ناشناخته بودن ماهیت این سازند‌ها در بخش عمیق حوضه خزر‌جنوبی و اکتشاف منابع نفتی توسط شرکت نفت خزر در چاه شماره-1 انجام مطالعات سنگ‌شناسی، ژئوشیمیایی ، پتروفیزیکی و خاستگاه این سازند‌ها در چاه مذکور مورد توجه ویژه قرار گرفته است. با توجه به ماهیت سست این سازندها و عدم امکان تهیه مغزه حفاری محوریت انجام این مطالعه بر روی خرده‌های حفاری است. هدف از این نوشتار بررسی مشخصات سنگ‌شناسی، ژئوشمیایی و پتروفیزیکی سازند‌های آپشرون آقچاگلیل و چلکن در میدان سردار جنگل و مشخص نمودن خاستگاه بخش آواری این رسوبات و در نهایت مشخص نمودن رابطه‌ بین رسوبات این بخش با رسوبات بخش جنوبی ساحل خزر است. انجام مطالعات سنگ‌شناسی بر روی خرده‌های حفاری منجر به ترسیم ستون سنگ چینه‌نگاری برای هر سه سازند گردید که بر اساس آن سازند آپشرون دارای بیشترین ضخامت بوده و سازند آقچاگیل و چلکن به ترتیب در مرحله بعدی قرار می‌گیرند. براساس ستون ترسیم شده بخش اصلی سازند آپشرون از نوع آواری بوده ولی در قاعده آن شاهد حضور رسوبات شیمیایی از نوع کربناته هستیم که به صورت متوالی در بین رسوبات آواری دیده می‌شوند . این شرایط در سازند آقچاگیل هم ادامه می‌یابد ولی در سازند چلکن که تنها به 61 متر بخش فوقانی آن محدود می‌شود شاهد توالی ضخیمی از رسوبات شیمیایی از نوع تبخیری هستیم. در مطالعات ژئوشیمیایی به بررسی آنالیز اکسید های اصلی در افق‌های ماسه‌ای و گلی(شیلی) سازند‌های آپشرون و آقچاگیل پرداخته شده است تا پراکندگی اکسید‌های اصلی مشخص و نتایج آن تأیدی بر روی مطالعات سنگ شناسی انجام شده باشد. در مطالعات پتروفیزکی به بررسی و تعیین مقدار عددی فاکتور‌هایی مانند حجم شیل، تخلخل و تراوایی با استفاده از نگاره‌های الکتریکی در سازند‌های آپشرون و آقچاگیل پرداخته شده است. همچنین شرایط محیطی و تغییرات به وجود آمده در آن ها نیز با استفاده از این نگاره‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. براین اساس زون اصلی تولید کننده هیدروکربن در 20 متر انتهایی سازند آقچاگیل حضور دارد و با توجه به محدودیت در مقدار ضخامت پیموده شده توسط لاگ‌های الکتریکی 5 ناحیه متفاوت از نظر مشخصات پتروفیزکی (تخلخل و تراوایی) مشخص شده است. همچنین شرایط محیط رسوبی این سازندها از نوع دریایی بوده و وجود یک ناپیوستگی در عمق 2304 متری نیز بر اساس تغییرات در نگاره های نسبتی تشخیص داده شد که با مطالعات سنگ‌شناسی انجام شده بر روی خرده‌های حفاری نیز همخوانی دارد. در مطالعات خاستگاه مشخصاتی مانند موقعیت تکتونیکی، نوع سنگ مادر وشرایط اقلیمی و مقدار هوازدگی در سازند‌های آپشرون و آقچاگیل مورد بررسی قرار گرفته است، درنهایت شرایط خاستگاه این رسوبات با خاستگاه سازند‌های معادل در ساحل جنوبی خزر مقایسه شده است. نتایج بدست آمده در مطالعات خاستگاه بر روی سازند‌های آپشرون و آقچاگیل در میدان سردار جنگل نشان دهنده خاستگاهی با موقعیت یک کمان ماگمایی ، سنگ مادری گرانیتی و اقلیمی نیمه خشک است در حالی که خاستگاه رسوبات معادل در بخش جنوبی خزر دارای موقعیت تکتونیکی حاشیه فعال قاره‌ای ، سنگ مادری دگرگونی با ترکیب حد واسط و اقلیمی خشک هستند. با دانستن مشخصات خاستگاه سازند‌های مذکور و در نظر گرفتن حضور 4 سیسیتم اصلی رودخانه‌ای در زمان شکل گیری این رسوبات محتمل ترین عامل حمل و نقل برای این رسوبات رودخانه کورا در نظر گرفته شده است که حوضه آبریز آن در رشته کوه قفقاز پایینی واقع شده است که با شرایط تکتونیکی و اقلیمی مشخص شده در خاستگاه این رسوبات هماهنگی دارد.

Apsheron, Aghchagil, Chelken Clastic formations (Pliocene-Pleistocene) are main consistuent of SRJ#1 well. Because of unclear nature of these formations in deep part of SCB, and discovery of oil reservoir by Khazar Oil Company (Kepco) in this well, Petrographical, Geochemistry, Petrophysical, and Provenance properties of these formations have been investigated. Petrographical studies on Cuttings leads to designing tree sedimentlogical Logs for each formations. Sedimentlogical logs exhibit that main part of Apsheron formation created by terrigenous sediments, but at the base there are Carbonate horizons which interbeded by clastic sediments. This situation could be seen in Aghchagil formation. However in Top of Chelken formation (61 m) there is a thick series of evaporate sediments. Geochemical studies investigate Major oxides distribution of clastic horizons (fine and medium sized sediments) related to Apsheron and Aghchagil formations. And the results endorse the Petrographical studies. Petrophysical studies evaluate the quanitive measures of Petrophysical factors( Shale Volume, Porosity and Permeability) in Apsheron and Aghchagil formations. Also sedimentary environment and the possible changes by means of electric logs have been studied. The results shows that Hydrocarbon flow exist at the base of Aghchagil formation (20m) and according to electrical Logs there are 5 detectable zones which are separated by Petrophysical (Porosity and Permeability) properties. At depth of 2304 meters there is discontinuity which detected by a shift in ratio logs and Petrographical studies. In provenance studies parameters such as Tectonic setting, Source rock, Paleo climate condition and weathering process for Apsheron and Aghchagil formations have been investigated. At the end provenance properties of these formations compared by provenance of correlated formations in southern coast of SCB. Provenance studies on Apsheron and Aghchagil formations in SCB exhibit an area which have a magmatic arc tectonic setting, a source rock made of Granit rock, and an Arid climatic condition. However provenance of correlated formations in southern coast of SCB exhibit an area which have an Active continental margin tectonic setting, a source rock made of intermediate Metamorphic Rocks, and an Arid climatic condition. By detecting the provenance properties for Pliocene –Pleistocene clastic deposits in SCB and ,knowing that in this period of time there were 4 main drainage systems which transported huge amount of sediments to SCB the most possible drainage system for these deposits is Palo Kura river which located at lesser Caucasus drainage basin.Keywords:Pliocene-Quaternary-Caspian-Chelken-Aghchagil-Apsheron-NovoCaspain- Sardar-e-jangal oilfield