عنوان پایان‌نامه
بررسی آراء و عملکرد متفکران تربیت دینی غیر رسمی در ایران
- رشته تحصیلی
- تاریخ وفلسفه آموزش و پرورش
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 35603;کتابخانه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی شماره ثبت: 1250ع
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۸۶
- دانشجو
- حسین باغگلی
- استاد راهنما
- شهین ایروانی
- چکیده
- تربیت دینی غیررسمی در ایران به عنوان یک رویکرد تربیتی، به دلیل شرایط اجتماعی- سیاسی این کشور از دیرباز مورد توجه بوده است. حرکت نظام رسمی تربیت به سمت سکولار شدن در دوره رضاخان و آزادی فضای سیاسی بعد از آن اقبال به تربیت غیررسمی را دوچندان نمود. در ایران پس از انقلاب نیز به دلیل عدم موفقیت نظام رسمی در تربیت دینی (که در پژوهش های متعدد انجام شده در این زمینه مشهود است) ضرورت توجه به حوزه غیررسمی در تربیت دینی (به دلیل تاثیر مورد تصور برای آن، در این زمینه) از اهمیت ویژه ای برخوردار شد. در پژوهش حاضر تلاش شده است ضمن بررسی آراء و عملکرد متفکران این حوزه از تربیت، ویژگی ها و خصوصیات آن مورد تدقیق قرار گیرد. به این منظور ضمن دسته بندی متفکران، سه نفر از آنها (علامه کرباسچیان، علی صفایی حائری و رجبعلی مظلومی) انتخاب و تلاش شد آراء و عملکرد آنها مورد بررسی قرار گیرد. در حوزه مبانی فکری با مطالعه آثار متفکران، تاکید آنها بر جنبه های خاص انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش-شناسی و همچنین تعریف آنها از دین و دین داری مورد استنباط قرار گرفت. همچنین در حوزه آراء، دیدگاه های این متفکران درخصوص اهداف، اصول و روش های تربیت مورد بررسی واقع شد. در حوزه عملکرد، با اجرای پرسشنامه ای بر روی افراد تحت آموزش براساس اندیشه ی این متفکران و همچنین مصاحبه نیمه سازمان یافته با شاگردان بلاواسطه آنها تلاش شد تا نمایی از وضعیت عملکردی آنها مشخص شود. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که در نگاه و تحلیل اول، وضعیت هویت دینی در این گروهها بطور معناداری از سطح متوسط، بالاتر مشاهده شده و بسیار امیدوار کننده به نظر می رسد، اما با کنکاش بیشتر در یافته ها و تعریف میزان انتظار از این گروه ها، مشاهده می شود که نتایج تربیتی آنها در سطح مطلوب مورد نظر از وضعیت خیلی مناسبی برخوردار نیست. همچنین بررسی های انجام شده در حوزه نظری و اندیشه ای متفکران این گروه ها، حکایت از وجود طرح های منسجم تربیتی قابل توجهی می کند که شاید تا به حال کمتر به صورت علمی به آنها توجه شده باشد. توجه بیش از حد گروه های مذکور به هویت دینی در عمل منجر به تضعیف (یا در یک نگاه خوشبینانه عدم رشد) سایر جنبه های فرد، از جمله هویت ملی، توجه به ارزشهای اجتماعی- اخلاقی و سبک گذران اوقات فراغت شده است. در جامعه ی امروز به دلیل ناکامی های موجود در حوزه تربیت دینی، در نظام آموزش و پرورش رسمی، مدتی است که توجه و اقبال به کارآیی و اثربخشی گروه های غیررسمی با شدت بیشتری جریان گرفته است. اما باید اعتراف نمود که تاکنون کمتر پژوهشی درخصوص کیفیت و میزان این اثرگذاری، انجام شده است. در پایان باید به این نکته نیز توجه نمود که در پژوهش حاضر بسیاری از جنبه های ممکن موجود در اثرات تربیتی گروه های غیررسمی مورد سنجش قرار نگرفته است. از جمله این موارد می توان به میزان روحیه کار گروهی، میزان حس اعتماد به نفس، امید به زندگی و... اشاره نمود، که چه بسا سنجش این موارد و موارد مشابه و مقایسه آن با سایر افراد جامعه بتواند توجیهی برای توجه بیشتر به این گروه ها باشد.
- Abstract
- The non-formal education in Iran, as the educational approach, has long been under consideration because of social and political condition of the country. During Reza Khan Period the movement of non-formal system of education towards secularism and the liberty of political space after it multiplied the attention to it. Also, in post revolution Iran, the lack of success of non-formal system in religious education, which has been clearly indicated in various studies, reveals the need and importance to consider the non-formal area in religious education, which is due to its supposed effects. This research tries to study the view and practice of thinkers of this field of education, while examining its characteristics and its qualities. To do so, while classifying the thinkers, we extracted three of them, Allameh Karbaschian, Ali safaee Haeri and Rajab Ali Mazloumi, and studied their views and practices. In the realm of basic contemplation, while studying their works, their emphasis on specific aspects of anthropology, epistemology and their definition of religion and religiousness were elicited. In the realm of views also, we studied the idea of these thinkers about purposes, methods and principles of education. In the realm of practice, we tried to provide a representation of their condition of practice by performing a questionnaire on the people under education in regard of these thinkers` idea and also by a semi-organized interview with their direct student. The results of the research indicate, in primary observation and analysis, the state of religious identity in these groups seems more than average and very satisfactory, but with more data analysis and the definition of expectancy rate in such groups, we understand that their educational results of the mentioned favorable level is not really in a well state. In addition, the study of theoretical and contemplative realm, belonging to thinkers of these groups, indicates considerably focused educational patterns, which have not yet been scholarly studied. Excessive attention of such groups to religious identity has indeed resulted in weakening (or in an optimistic view lack of growth) of other personal dimensions such as national identity, attention to social-ethical values and the way of spending leisure time. In present society, because of the failure in the field of religious education and in formal educational system, recently there is more attention to efficiency and usefulness of non-formal groups. To tell the truth, there are few researches regarding the quality and the scope of such effects. In the end, we should draw our attention to this point that in this research many possible present aspects of educational effects of non-formal groups have not been evaluated. Some of this aspect include: the level of group work’s slate of mind, the level of feeling self-confident, life expectancy and so on. The evaluation of such cases and other similar cases and their comparison with other people of society might be on explanation for more attention to such groups.
