عنوان پایان‌نامه
اولویت بندی بهینه استراتژی های مدیریت سیلاب با مفهوم توسعه پایدار با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی : گرگانرود)
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی - مهندسی منابع آب
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 57608;کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 692
- تاریخ دفاع
- ۰۸ بهمن ۱۳۹۱
- دانشجو
- نسترن چیت ساز
- استاد راهنما
- محمدابراهیم بنی حبیب
- چکیده
- افزایش شدت و خسارات جانی و مالی ناشی از وقوع سیلاب در بسیاری از نقاط جهان در دهه های اخیر، نیاز به ایجاد نگرش و رویکردی جدید در مدیریت سیلاب را به امری اجتناب ناپذیر تبدیل نموده است. در رویکردهای جدید لازم است تا مدیریت سیلاب از دیدگاه یک بعدی سود-هزینه به دیدگاه توسعه پایدار تغییر جهت یابد. در مدیریت سیلاب با دیدگاه توسعه پایدار، باید گزینه های تصمیم گیری با ابعاد مختلف اقتصادی، فنی، اجتماعی و زیست محیطی بررسی شوند. در این پایان نامه هفت گزینه مدیریتی سیلاب که در بازه ای از رودخانه گرگانرود در استان گلستان قابل اجرا بوده، بررسی شده اند. در مقایسه این گزینه ها از ابعاد مختلف توسعه پایدار استفاده شده است. جهت کمی کردن مفهوم توسعه پایدار و در نتیجه مقایسه بهتر گزینه های تصمیم گیری، برای هر یک از این ابعاد، معیارهایی تعیین شده است. با توجه به بررسی های انجام شده توسط سایر محققین، در مجموع یازده معیار جهت پوشش دادن ابعاد توسعه پایدار انتخاب و وزن دهی شده اند. از آنجا که اولویت بندی گزینه ها با معیارهای چندگانه به صورت ذهنی ممکن نبوده، از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره استفاده شده است. مدل های چندمعیاره ی بررسی شده در این تحقیق شامل: وزن¬دهی ساده، برنامه ریزی توافقی، ویکور، شباهت به گزینه ایده-آل، تحلیل سلسله مراتبی، تسلط تقریبی 1 و 3 بوده است. جهت تعیین مدلی که بتواند کارایی بهتری را با توجه به موقعیت و مسئله مورد مطالعه داشته¬باشد، از روش¬های تلفیقی بردا و کپ¬لند و آزمون¬های همبستگی ناپارامتریک اسپیرمن و کندال¬تاو استفاده شده¬است. نتایج نشان داد که مدل تسلط تقریبی 3 و مدل برنامه ریزی توافقی بیشترین همبستگی را با سایر مدل ها داشته اند. به منظور تحلیل و تفسیر نتایج رتبه بندی مدل ها در اثر عدم¬قطعیت¬های موجود در تعیین روش وزن دهی به معیارها و تغییر وزن معیارها، تحلیل حساسیت برای هر مدل صورت گرفت. بررسی نتایج رتبه بندی مدل ها در تعیین روش وزن دهی نشان داد که روش بردار ویژه روش مناسبی جهت تعیین وزن معیارها بوده¬است. همچنین تحلیل حساسیت نسبت به تغییر وزن معیارها نشان داد که مدل تسلط تقریبی 3 کمترین حساسیت را به تغییر وزن معیارها داشته است. بنابراین با توجه به نتایج آزمون های همبستگی و بررسی عدم قطعیت های مدل¬ها نتیجه گرفته شد که مدل تسلط تقریبی 3 بهترین نتیجه را در اولویت-بندی گزینه¬های مدیریت سیلاب داشته است. این مدل، رتبه اول را به گزینه سامانه هشدار توام با بیمه سیل و رتبه دوم را به گزینه سیستم هشدار سیلاب اختصاص داده و گزینه های سد گلستان، کانال انحراف، گوره خاکی و بیمه سیل در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. کلمات کلیدی: مدیریت سیلاب، توسعه پایدار، تصمیم گیری چندمعیاره، عدم قطعیت و گرگانرود.
- Abstract
- Increase in life loss, destruction, and property damage caused by flood at global scale in recent decades has inevitably led to new attitudes and approaches toward flood management. In new approaches, it is essential that flood management by cost-benefit viewpoint to be shifted to sustainable development point of view. In sustainable development flood management, economical, technical, social, and environmental aspects of decision alternatives should be reviewed. In this thesis, seven practical flood management alternatives in Gorganrood river in Golestan are investigated. Comparison between alternatives has been based on sustainable development aspects. In order to quantify the concept of sustainable development and thus better comparison between decision making alternatives, criteria are determined for each of the aspects. Eleven criteria are chosen and weighted to cover the sustainable development dimensions according to other research studies. Since prioritizing multi criteria alternatives is impossible subjectively, multi criteria decision making models have been used. Examined models in this study include: simple additive weight, compromise programming, VIKOR, TOPSIS, AHP, ELECTRE I and ELECTRE III. Aggregation methods like BORDA and COPLAND and nonparametric correlation tests like Spearman and Kendall tau are used to determine the best model according to the research and case study. The results show that ELECTRE III and compromise programming models have the highest correlation with other models. Sensitivity analysis has been used to analyze and interpret model ranking results when there is uncertainty in criteria weight changes and criteria weighting method. Sensitivity analysis results for criteria weighting method show that Eigenvector is a suitable method for weighting criteria. Moreover, sensitivity analysis for criteria weight changes show that ELECTRE III has the lowest sensitivity to changes in criteria weights. Consequently, ELECTRE III model has been shown to have the best results in prioritizing flood management measures. In this model, the first rank has been assigned to integration of flood warning system and flood insurance. Flood warning system is in the second place, and Golestan dam, diversion-channel construction, levee construction and flood insurance are in next places. Keywords: Flood Management, Sustainable Development, Multi Criteria Decision Making, Uncertainty, Gorganrood.
