مدل سازی وتحلیل فضایی سیل خیزی در حوضه های آبخیز سد درودزن با استفاده از سنجش از دور وسیستم اطلاعات مکانی
- رشته تحصیلی
- سنجش از دور وسیستم اطلاعات جغرافیایی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده جغرافیا شماره ثبت: 1514;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 48234
- تاریخ دفاع
- ۱۵ آذر ۱۳۸۹
- دانشجو
- یاسر مقامی
- استاد راهنما
- سیدکاظم علوی پناه
- چکیده
- سیلاب از جمله عوامل طیبعی است که هر ساله باعث بوجود آمدن خسارات سنگین جانی و مالی میشود. به منظور کاهش اثرات تخریبی سیلاب، لازم است مناطق حساس به سیلاب مشخص گردند. هدف از این پژوهش تعیین و ردهبندی مناطق حساس به سیل در سطح حوضه آبخیز سد درودزن واقع در شمال غرب استان فارس میباشد، که با ایجاد و به کارگیری روشها و فرمولهای هیدرولوژیکی و مدلهای زمینآماری و مقایسه کارایی هر یک از آنها انجام شد. در این پژوهش روشهای فولر، سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) و تحلیل منطقهای سیلاب بررسی و نتایج هر کدام با آمار ایستگاههای هیدرومتری مورد راستیآزمایی قرار گرفت. روش سازمان حفاظت خاک آمریکا با 54/498 =RMSE به عنوان بهترین روش برای تعیین دبی حداکثر سیل در منطقه مورد مطالعه شناخته شد. مدل سیلخیزی حوضه آبخیز سد درودزن نیز با بهرهگیری از دبی اوج (با دوره بازگشت 100 ساله) محاسبه شده با روش SCS و همچنین استفاده از مدلهای مختلف زمینآماری شامل (Spline، IDW و کریجینگ با سمیواریوگرامهای خطی، دایرهای، گوسین، نمایی و کروی) در محیط GIS تهیه و مورد آزمون قرار گرفت. روش کریجینگ با سمی واریوگرام گوسین با 14/101=RMSE ، 12/83= MAEو 81/56= MDE به عنوان بهترین روش پهنهبندی سیل در حوضه آبخیز سد درودزن شناخته شد. پس از پهنهبندی سیلخیزی منطقه با روش بالا، اولویتهای سیل خیزی منطقه در چهار رتبه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان دهنده پتانسیل بالای سیل خیزی (رتبه چهار) مناطق مرکزی حوضه میباشد. مناطق جنوبی نیز با کمترین پتانسیل سیلخیزی در رتبه یک قرار می گیرند. با توجه به تحلیلها و بررسیهای انجام شده، نوع استفاده از زمین از بین عواملی چون میزان شیب، نسبت انشعاب و ضریب شکل حوضه بیشترین تأثیر را در پتانسیل سیلخیزی حوضه آبخیز سد درودزن دارا میباشد. اولویتهای سوم و چهارم با داشتن بیشترین مساحت در کل حوضه، سهم زیادی از زمینهای بایر و مراتع ضعیف را به خود اختصاص دادهاند که میتواند دلیلی بر بالا بودن دبی اوج سیل و سیلخیزی بالای این مناطق باشد. بنابراین تعیین دقیق نوع کاربری و دقت بالای نقشه کاربری اراضی میتواند در بالا بردن دقت و صحت نتایج حاصل مدلسازی سیلخیزی بسیار مؤثر باشد که استفاده از فنآوری سنجش از دور و تصاویر ماهوارهای بهروز، میتواند در ارائه نتایج بهتر، پژوهشگران را یاری نماید. واژگان کلیدی: سیلخیزی، مدلسازی، سد درودزن، سنجش از دور و GIS
- Abstract
- Flood is the most widespread natural disaster that every year leads to heavy financial, environmental and human losses.To reduce distractive effects of flood, flood sensitive areas must be determined. The purpose of this Thesis was determine and classify sensitive areas to flooding in watershed basin of Dorudzan dam located in west northern of Fars state. It's been performed by using hydrological methods and geo-statistical models and comparison them. In this research, Fuller, Soil Conservation Service (SCS) and area analysis methods were examined and results were tested by hydrometric station data. SCS method with RMSE=498/54 was known as the best method to determine maximum of flood discharge in the mentioned area. Also flood risk map was prepared in GIS with applying peak discharge (with 100-years return period that had been calculated before with the SCS method) and geo-statistical models (including Spline, IDW and Kriging with different semi-variogram such as Linear, Circular, Gaussian, Exponential and Spherical). Then Kriging model with Gaussian semi-variogram based on results: RMSE=101/14, MAE=83/12, MDE=56/81, was known the best model to zoning flood in this area. After zoning, flood risk was ranked in four levels. The results showed that the central districts have high potential of flood risk and Sothern districts have lowest potential. According to analysis, land use among different factors such as slope, bifurcation ratio and shape factor is the most effective factor to increase flood risk in watershed basin of Doruudzan dam. 3th and 4th priorities with the greatest area have broadest arid lands and poor ranges. This factor has been caused high flood discharge in these areas. So, determining the kind of usage of land with high qualified land-use map can improve the validity of flood risk modeling. It can be reached by technology of remote sensing and update images of satellite. Key words: Flood risk, Remote Sensing, GIS, Modeling, Dorudzan dam