اسماعیل حاکمی والا

سال و محل تولد: ۱۳۱۷، آبادان

 وفات: اردیبهشت ۱۳۹۶

رشته تخصصی: زبان و ادبیات فارسی

اسماعیل حاکمی والا استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی، استاد ممتاز دانشگاه تهران، مدیرگروه ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و عضو قطب عرفان دانشگاه تهران است.
آغاز حضور استاد حاکمی والا در دانشکده ادبیات و علوم انسانی به دهه‌ی ۳۰ بازمی‌گردد، ایشان از مقطع لیسانس تا دکتری دانشجوی زبان و ادبیات فارسی این دانشکده بودند. باید بدانیم که او افزون بر آموختن زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه، ادبیات عرب و معارف اسلامی نیز می‌خواند. وی از یک سو به دانش‌آموزان کوشا نسبت به آموختن در مدارس و از سوی دیگر به دانشجویان مشتاق به بیشتر دانستن در دانشگاه تهران درس می‌داد. این استاد بزرگ انعکاس‌دهنده‌ی ادب، اخلاق و مدارا بود. او به تدریس بسنده نمی‌کرد و اگر دانشجویان دچار مشکلات آموزشی می‌شدند، تمام توان خویش را برای حل مسائل و مشکلات به کار می‌گرفت. آن استاد ادیب، میل به تدریس ادبیات معاصر نداشت و شیفته‌ی خواندن و آموزش دادن ادبیات کلاسیک بود. قابل توجه است که تسلط بر زبان عربی در کنار زبان و ادبیات فارسی و با توجه به این‌که ادبیات کلاسیک ایران با زبان عربی آمیخته شده است، به عمق و غنای گفته‌های‌شان می‌افزود. در روزگاری آن استاد بزرگ تدریس می‌کردند، فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه باعث شده بود که در کلام محتاط باشند.
دکتر اسماعیل حاکمی والا، معاونت دانشگاه علامه طباطبایی و ریاست کتاب‌خانه مرکزی دانشگاه را نیز بر عهده داشتند. سردبیر آگاه و متخصص مجله دانشکده ادبیات بودند و در شورای گسترش زبان فارسی عضویت داشته و سرپرست کمیته تخصصی زبان و ادبیات فارسی بودند. آن استاد گران‌قدر در مجامع ملی و بین‌المللی متعددی مشارکت می‌کردند و به این منظور می‌توان به سمینار سالیانه استادان زبان فارسی در هندوستان، همایش‌های مولوی در آلمان، جامی در فرانسه، اقبال در پاکستان، فارسی در چین، جامی در مسکو و استاد شهریار در باکو اشاره کرد.
شکوفه، متون‌تاریخی، تصحیح رساله الانوار و برگزیده اشعار رودکی و منوچهری از جمله آثار گران‌بهای آن استاد فقید است. «سماع در تصوف» از دیگر آثار ایشان است، در مقدمه‌ی این کتاب از این سخن گفته‌اند که تصوف اسلامی، کم از مکتبی که در آن تعلیم و تربیت رخ می‌دهد، ندارد. آزادگی و آزاداندیشی را علت ظهور و رواج تصوف در ایران می‌دانست و از توجه بسیار صوفیان به ادبیات و موسیقی نیز گفته است. «طیران آدمیت» نیز کتابی است که در آن به دیدگاه شاعران بزرگ و نامی به پرواز روح و تشبیه جسم و روح به قفس و مرغ پرداخته شده است.
وی در سال‌های آخر دهه‌ی ۶۰ به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران و در سال ۱۳۸۴ به‌عنوان چهره ماندگار ادبیات فارسی معرفی شد.

مشاهیر دانشگاه تهران