محسن جهانگیری

سال و محل تولد: ۱۳۰۸، قزوین

 وفات: اردیبهشت ۱۳۹۸

رشته تخصصی: فلسفه

محسن جهانگیری استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی، نویسنده، فیلسوف و استاد ممتاز دانشگاه تهران است.
وی از دانشجویان متکی به علم و دانش دانشگاه تهران بود که سال‌ها بعد از آن‌که در جغرافیای دانشکده ادبیات و علوم انسانی از استادان بزرگ‌اش فلسفه آموخت، به یکی از استادان محبوب و به‌نام آن دانشکده تبدیل شد. به باور آن استاد بزرگ، کسی که افکار و اعمالش از جهت علمی علمی و اخلاقی تأثیر مثبتی بر جامعه بگذارد، نخبه به شمار می‌آید. ایشان در آن روزهای ابتدایی تدریس در دانشگاه، تاریخ فلسفه اروپا از بیکن تا هیوم را آموزش می‌دادند. در این زمینه کتب ترجمه‌شده‌ی قابل توجهی وجود نداشت و همواره جای خالی آثاری از فیلسوفان آن دوره حس می‌شد، بنابراین تصمیم گرفتند که این خلأ را پر کنند. او این مسیر را با فرانسیس بیکن آغاز کرد و این تصمیم بسیار هوشمندانه بود. علت چنین تصمیمی این بود که بیکن در تجدید حیات علمی و فرهنگی اروپا، نقش‌آفرینی داشته است و مؤسس فلسفه تجربی نیز بوده است. سپس به سراغ اسپینوزا رفتند که عنوان هرکول عقلی انسانی را به خود اختصاص داده است. به تعبیر استاد جهانگیری، اسپینوزا انسانی وارسته و فیلسوفی صریح بوده است. آن استاد بزرگ، محسن جهانگیری، با دیدگاهی مقایسه‌ای و تطبیقی به بررسی فلسفه اسلامی و غرب مشغول بود. برای نمونه تز دکتری‌شان، مقایسه وحدت وجود در عرفان ابن عربی و وحدت جوهر در فلسفه اسپینوزا بوده است. عقیده‌ی دکتر جهانگیری این بود که عرفان ابن عربی، عرفان نظری، عرفان حب و عرفان عشق است. همچنین در گفته‌های‌شان به این اشاره کرده‌اند که انسان از دیدگاه اسپینوزا یک چیز است و نه دو چیز (نفس و جسم). همچنین اسپینوزا را به عنوان انسانی معرفی می‌کند که خود را تنها ملزم به پیروی از عقل می‌دانسته است و جسارت فیلسوف بودن، یعنی گفتن آن‌چه می‌دانست را داشته است. از ویژگی‌های برجسته‌ی آن استاد عالی مرتبه با آگاهی سخن گفتن بود. در واقع اگر در حوزه‌ای تحقیق نکرده و به قطعیت نرسیده بود از آن سخن نمی‌گفت. همچنین از انسان‌های آزاده‌ای بود که تمام زندگی‌اش را صرف آموختن و آموزش کرده بود. عشق به علم و دانش و تواضع و فروتنی از دیگر خصوصیات دکتر جهانگیری هستند.
آن استاد نامی افزون بر دانشگاه تهران، در دانشگاه شهید بهشتی نیز فلسفه تدریس می‌کردند و تجربه‌ی تدریس در دبیرستان‌های تهران را هم داشته‌اند. وی پژوهش، تألیف و ترجمه را در کنار تدریس دنبال می‌کرد و برای‌شان وقت می‌گذاشت.
محی‌الدین ابن عربی، ترجمه کتاب اخلاق اسپینوزا، احوال و برخی از آثار و آرای فرانسیس بیکن فیلسوف تجربی مذهب انگلیسی از آثار ماندگار او است.
از افتخارات زنده‌یاد استاد جهانگیری، شناخته‌شدن به عنوان چهره‌ی ماندگار رشته فلسفه در سال ۱۳۸۱ است.

مشاهیر دانشگاه تهران