مهدی بازرگان
سال و محل تولد: ۱۲۸۶، تهران
وفات: ۳۰ دی ۱۳۷۳
رشته تخصصی: مهندسی مکانیک
صفحه بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان: https://bonyadbazargan.com
مهندس مهدی بازرگان دارای مهندسی مکانیک از دانشگاه فرانسه، عضو هیئت علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران، پژوهشگر قرآن، سیاستمدار، نخست‌وزیر دولت موقت است.
بازرگان در میان نخستین گروه محصلان ممتاز اعزامی دولت بود که در مدرسه حرفه و فن شهر پاریس در رشته ترمودینامیک و نساجی تحصیل کرد. وی پس از بازگشت به ایران به عنوان نخستین دانشیار دانشگاه تهران و مدتی بعد با سمت استادی به تدریس در دانشکده فنی پرداخت.
ریاست دانشکده فنی دانشگاه تهران، عضو هیأت مدیره کانون مهندسان ایران، مدیر مسئول مجله «صنعت» اصلاح نظام‌های اداری و آموزشی دانشکده فنی و تجهیز و تکمیل آزمایشگاه‌های آن، تأسیس انجمن فارغ التحصیلان دانشکده فنی و ایجاد تحولی گسترده و سودمند در دانشگاه از فعالیت‌های مهم آموزشی این استاد برجسته به شمار می‌آید.
ریاست هیئت مدیره موقت شرکت ملی نفت، عضویت جبهه ملی ایران، مؤسس حزب نهضت آزادی ایران، نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی، مؤسس و مدیر شرکت اما (اتحادیه مهندسی ایران) اولین شرکت مهندسی مشاور ایران، از دیگر مناصب و فعالیت‌های مهم ایشان در طول عمر بابرکتشان است.
مهدی بازرگان، از سیاستمداران بنام، معمار اصلی جریان اسلام‌گرایی مدرن در ایران و اولین نخست‌وزیر دولت موقت در ابتدای انقلاب اسلامی است.
شالوده‌ی اندیشه‌های این استاد گرانمایه تلاش برای ایجاد سازگاری میان علم و دین شکل گرفته است فعالیت‌های دینی بازرگان، همیشه بر فعالیت‌های سیاسی او مقدم بوده. وی از آغاز تدریس در دانشگاه با دانشجویان محشور و با آنان در تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان و سپس در انجمن اسلامی معلمین و بعد‌ها در تشکیل انجمن‌های اسلامی مهندسین و پزشکان مشارکت داشت. در برابر تبلیغات ضددینی، احزابی همچون حزب توده و جریان‌های تجددزده و دین‌ستیز نقشی مؤثر داشت و پشتوانه علمی و معنوی جوانان دین‌مدار به شمار می‌آمد.
از نگاه مهدی بازرگان خصوصیات اندیشه دینی عبارتند از: خالی بودن از تعصب و تظاهر و تملق و برخورداری از استقلال و آزادگی، وارستگی و استغنای از روحانیت، به‌معنی عدم تقید به تبعیت از روحانیت و عدم احتیاج به‌رهبری غیر خدا و رسول، بازنگری به خود و بازگشت به خویشتن خویش، بازگشت به قرآن، دین دنیائی.
این استاد برجسته در حوزه علوم دینی کتابی را با عنوان «نماز» بین سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۰ به رشته تحریر در آورد که نسخه‌ای از چاپ پنجم آن (اسفند ۱۳۲۲) در دسترس است. مذهب در اروپا، مطهرات در اسلام، کار در اسلام، راه طی شده، اختیار، پراگماتیسم در اسلام، از دیگر آثار دینی او در دهه ۱۳۲۰ و «از خداپرستی تا خودپرستی» و «آموزش قرآن» در ۳ جلد در دهه ۱۳۳۰ می‌باشد. از مرحوم بازرگان بیش از ۱۰۰ اثر مذهبی و ۱۶ اثر قرآنی به جای مانده است. ترمودینامیک صنعتی، پدیده‌های جوی، ترمودینامیک انسان یا عشق و پرستش، از دیگر آثار مهندس مهدی بازرگان است
بازرگان، غیر از کتاب‌ها و مقالات فنی و تخصصی، حدود صد اثر کوچک و بزرگ در مقولات سیاسی، اجتماعی و اسلامی از خود به‌جا گذاشته که معروف‌ترین و مهمترین آن‌ها بدین قرار است: بعثت و ایدئولوژی، ذره بی انتها؛ درس دینداری؛ مدافعات در دادگاه غیرصالح تجدیدنظر نظامی؛ علمی بودن مارکسیسم؛ آفات توحید؛ سیر تحول قرآن.
در دوره پس از کناره‌گیری از نخست وزیری نیز تألیفاتی از این دولتمرد بزرگ ایرانی به جای مانده که در آن‌کوشید تا انتقادات خود را از انقلاب با نگرش‌های دینی پیشین خود همراه سازد. کتاب‌های ارزیابی ارزش‌ها، گمراهان و انقلاب ایران در دو حرکت، محصول این دوره از فعالیت اوست. مجموعه اعلامیه‌ها و پیام‌ها و مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های رادیویی و تلویزیونی او نیز در یک سال اول انقلاب با عنوان مسائل و مشکلات نخستین سال انقلاب از زبان رئیس دولت موقت به چاپ رسیده است. آخرین اثر او آخرت و خدا، هدف بعثت انبیاست که حاصل تکمیل و تدوین سخنرانی او در بهمن ماه ۱۳۷۱ در انجمن اسلامی مهندسان است.
بنیاد فرهنگی مهدی بازرگان، متولی امور مربوط به آثار و افکار او بعد از فوتشان است. از مهندس بازرگان ۱۰۵ عنوان کتاب منتشر شده‌است
