قیصر امین پور

تعداد بازدید:۱۵۶۸۹
قیصر امین پور

سال و محل تولد: ۱۳۳۸، شوشتر

وفات: ۸ آبان ۱۳۸۶

رشته تخصصی: زبان و ادبیات فارسی
 

دکتر قیصر امین‌پور دارای دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، نویسنده، شاعر نام آور معاصر، پژوهشگر ادبیات و مترجم ایرانی است.
استاد امین‌پور یکی از شعرای پیشتاز انقلاب است، وی با خلق اشعاری کم نظیر، جایگاه خاصی را در ادب پایداری به خود اختصاص داده است. وی از جمله شاعرانی بود که در شکل‌گیری و استمرار فعالیت‌های واحد شعر حوزه هنری تا سال ۱۳۶۶ تأثیرگذار بود. این استاد فرهیخته در سال ۱۳۸۲ به عنوان عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی انتخاب شد.
سادگی و روانی زبان، مضمون‌یابی، نکته‌پردازی، زبان امروزی و مردمی بودن از جمله مهم‌ترین مختصات شعر قیصر امین‌پور هستند که او را از سایر شاعران بعد از انقلاب متمایز کرده است. او سعی کرده است با استفاده از لغات معمول و اصطلاحات رایج، به بیان احساسات و اندیشه خود بپردازد و از میان این کلمات ساده نگاهی تازه به اتفاقات دنیای پیرامونش بیندازد.
از ویژگی‌های دیگر شعر قیصر، آراسته بودن به صنعت بدیعی تکرار است که بررسی مبانی این صنعت در سروده‌های او ما را با جهان ذهنی و رویکرد فکری وی آشنا می‌سازد. از مبانی تکرار در سروده‌های استاد احساسات درونی به ویژه حسن نوستالژیکی است. تکرار برآمده از این احساس در پایان عبارات شعری امین پور، نمود برجسته‌تری دارد. واژگان یا عبارت‌های تکراری برآمده از حس نوستالژیکی در اشعار قیصر نوعی حالت تعلیق و انتظار را برای مخاطب به همراه دارد که مخاطب از آن حال تعلیق، لذتی می‌برد و آن حالت موجب جلوه نمایی و ماندگار شدن شعر در ذهن مخاطب می‌شود. از دیگر مبانی تکرار در اشعار امین پور، تاثیرپذیری از عناصر تکرارآفرین و مکرر در طبیعت است. شعرهای وی از جنبه بلاغی ارزش فراوانی دارد و بر ظرفیت‌ها و توانمندی زبان فارسی افزوده است. سه عنصر مهم بلاغی و سبکی در شعر امین پور عبارتند از: ایهام، متناقض نمایی و ایجاز. ایهام در شعر او انواع گوناگونی دارد بسیاری از ایهام‌های او جدید است. متناقض نمایی نیز از نظر بسامد و انواع در شعر وی تحلیل شده است. ایجاز در شعر امین پور عواملی دارد از جمله: ایهام، نمادپردازی، شعرهای طرح وار و روایی کوتاه، بهره‌گیری از قالب‌های رباعی و دوبیتی و کم کردن ابیات غزل. امین پور توانسته است ویژگی‌های سبکی و بلاغی شعر کلاسیک و شعر نیمایی را هم در شعر نوی خود تلفیق کند و هم در شعرهایش در قالب‌های کلاسیک. یکی از عواملی که در نهایت، باعث برجستگی سبکی اوست، نوآوری در عناصر بلاغی مذکور و درک انتظار مخاطبان امروز از شعر است. ایشان در قالب‌های رباعی، دوبیتی، غزل، مثنوی، شعر نو و قصیده شعر سروده است
از آثارگران بهای این استاد ماندگار ادبیات، می‌توان به «تنفس صبح» (نخستین کتاب منتشر شده مرحوم قیصر امین‌پور به شمار می‌رود که به اذعان بسیاری از اهل فرهنگ و ادب، حضور شاعری تازه نفس بود که غزل، دوبیتی و رباعی می‌گفت اما حرفش از جنس زمان بود)، مجموعه او «در کوچه آفتاب» (دفتری از رباعی و دوبیتی) و «تنفس صبح» (تعدادی از غزل‌ها و شعرهای سپید او را در بر می‌گرفت) اشاره کرد.
امین‌پور هم از حیث جوهره‌ی شعری و هم به لحاظ دانش شعری در جایگاهی ممتاز و متفاوت ایستاده است «آینه‌های ناگهان» بازتابی از آغاز تحول کیفی و کمی در قلم امین‏پور است. «آینه‌های ناگهان» شامل دو دفتر مستقل و درمجموع دارای هفتاد قطعه شعر با مضامین و قالب‌های مختلف است.
گل‌ها همه آفتابگردان‌اند، طوفان در پرانتز، منظومه ظهر روز دهم، مثل چشمه مثل رود، بی‌بال پریدن، به قول پرستو، دستور زبان عشق از دیگر آثار این شاعر نامی معاصر است.
از جوایز و افتخارات این استاد دانشگاه می‌توان به دریافت جایزه ویژه نیما یوشیج موسوم به مرغ آمین بلورین از مؤسسه گسترش هنر، برگزیده شدن به عنوان یکی از شاعران برتر دفاع مقدس در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد.
انتخاب به عنوان چهره‌ماندگار زبان و ادبیات فارسی در اولین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۷ از افتخارات دیگر این بزرگوار به شمار می‌آید.

 

مشاهیر دانشگاه تهران