مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی
سال و محل تولد: ۱۳۰۷، نجف
وفات: ۱۴ شهریور ۱۳۷۹
رشته تخصصی: زبان و ادبیات عرب
دکتر مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی دارای دکترای رشته زبان و ادبیات عرب و علم القرآن از دانشگاه قاهره مصر و عضو هیأت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، پژوهشگر، عضو شورای انتشارات دانشگاه تهران، عضو هیأت مؤلفان لغت‌نامه دهخدا، عضو کمیسیون ارزشیابی مدارک خارجی وزارت فرهنگ و آموزش عالی است.
دکتر آیت‌الله‌زاده شیرازی، قرآن پژوه معاصر و استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه تهران، به‌عنوان نخستین دانشجوی اعزامی از دانشگاه تهران، به منظور ادامه تحصیل در مدارج عالیه، بورسیه دانشگاه قاهره شد و از محضر استادان نامدار دانشگاه قاهره (دکتر طه حسین، دکتر یحیی الخشّاب، دکتری شوقی ضیف دکتر یحیی قلماوی) بهره برد.
وی در طول حیات علمی‌اش، به مدت ۲۱ سال سردبیر نشریه علمی و پژوهشی دانشکده ادبیات بود و به تألیف و ترجمه بیش از ۲۵ اثر و نگارش حدود بیست مقاله در مجلات معتبر داخلی و خارجی توفیق یافت. برخی از آثار استاد شیرازی بدین قرارند: ترجمه کتاب «الادب المقارِن با نام ادبیات تطبیقی»، بررسی و پژوهش این تأثیر و تأثرها و دادوستدهای فکری و ادبی میان ملّت‌ها و تلاش در جهت یافتن علائق و پیوندهای تاریخی میان آثار ادبی جهان، موضوع ادبیات تطبیقی را تشکیل می‌دهد. بنابراین محور پژوهش در ادبیات تطبیقی تبیین جریان‌های ادبی جهان و رابطه ملی و میهنی با آن‌ها و استمرار این رابطه از طریق اثرگذاری و اثرپذیری است. همچنین نثر شیوای مترجم و توضیحات و تعلیقات عالمانه وی که خود می‌تواند اثری مستقل بشمار آید؛ در خور تحسین است.
کتاب مقدمه و تصحیح تفسیر «تفسیر سواطع الالهام» از دیگر آثار ارزشمند این استاد فرهیخته است. تلاش برای فهم مقاصد قرآن و شکافتن جوانب گوناگون آن، عرصه‌های مختلف این کتاب را در برمیگیرد: تفسیر آیات، شناخت علوم قرآن، ادبیات قرآن و آنچه به سبک بیانی قرآن مربوط می‌گردد و جز آن.
از سایر آثار تألیفی و ترجمه‌ای دکتر شیرازی مواردی مانند ترجمه‌ی و تحشیه کتاب «نظام حکومت و مدیریت اسلام در غرب»، ترجمه کتاب «جامعه‌ی سیاسی اسلامی، مبانی فقهی و تاریخی»، تصحیح بخشی از تفسیری کهن به پارسی، فرهنگ اصطلاحات روز و فرهنگ چند زبانه مجمعُ اللُّغات به چشم می‌خورد.
دریافت «الاجازةالعالمیه» از «معهد الدراسات الاسلامیّة»، تدریس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه قاهره و دانشگاه الازهر از افتخارات این استاد تمام دانشگاه تهران است.
مشاهیر دانشگاه تهران
